Archief

De derde bundel van Shari Van Goethem, ‘Een vorm van vasthouden van’, is een poëtisch dagboek van een eerste levensjaar. Jeanine Hoedemakers is van mening dat de dichter op overtuigende wijze laat zien hoe belangrijk de rol van poëzie is. ‘Ik ben er allang van overtuigd dat poëzie onmisbaar is, maar als ik dat nog niet geweest was, dan had Shari Van Goethem me nu overtuigd.’

In juni 1924, nu honderd jaar geleden, vermoordt een Joodse zionist Jacob Israël de Haan, de man van de dichtregel over het mateloos verlangen, te lezen op het Homomonument in Amsterdam: ‘Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen’, uit het sonnet ‘Aan eenen jongen visscher’. Jan Loogman las de biografie die Jan Fontijn schreef over De Haan.

Johan Meesters leert nog het meest van slechte of mislukte gedichten. ‘Door de ergernis die ik bij zulke gedichten voel, weet ik wat voor poëzie ik zelf wil maken.’ Zijn eigen opvattingen als dichter zijn meer bepaald door te reflecteren op grootheden als Lucebert of Kouwenaar die ons de ruimte toonden die je hebt als je de gebaande paden verlaat.

Tom Veys heeft genoten van de bundel ‘Verstrengelingen’, een drieluik met ruim honderd gedichten. Over de dichter zegt hij: ‘Het spel tussen hoop en wanhoop is wat Jan M. Meier kenmerkt. Taal is zijn DNA. Hij danst op een koord tussen herinnering en omschrijving, zijn gedichten zitten soms strak in kwatrijnen en zijn tegelijk filosofisch-muzikaal.’

‘Wat een woord’, dacht Marc Reugebrink, ‘breed-bek-be-han-gers-bij. Daar moest ik iets mee’. Zo kwam hij er toe het gedicht ‘Kale Jonker’ in zijn bundel ‘Om honing gaat het niet’ aan deze vliesvleugelige op te dragen. Zijn ‘gevoeligheid’ vertaalt zich onder andere in poëzie, maar ook wel in proza. (Maar ze uit zich ook op momenten dat hij gaat zingen bij zijn eigen stervensberoerde gitaarspel.)

In de bundel ‘Laaien, Laaien, Laaien’ van de nieuwe Dichter des Vaderlands in België; Lisette Lombé, wordt volgens Marc Bruynseraede geslagen met de striemende zweep van de taal. ‘Stuk voor stuk intens geladen teksten die de lezer oproepen om wakker te worden, verontwaardigd te zijn, geschokt of gekwetst maar niet onverschillig.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het vijfenvijftigste gesprek, met Wopke van der Lei. Volgens hem schrijven Veluwse columnisten over parkeerplaatsen, over goedkoop winkelen in Duitsland en over onderwerpen die de lezer nog geen vijf minuten onthoudt. Gelukkig werd hij wegens het doen van controversiële uitlatingen daar ontslagen. Zijn liefde voor poëzie is sterk gegroeid door songteksten van oa Bob Dylan.

Maurice Broere is zeer te spreken over de bundel ‘Zelfportret met woorden’, van Hans Franse: ‘’Wat opvalt is dat de dichter in de loop der tijd wat minder ‘dichterlijk’ is geworden. De oudere verzen bevatten nog wel eens eindrijm en in de latere is dat vrijwel verdwenen. Het lijkt wel of hij zich van dat juk heeft bevrijd en gelukkig maar, want dat gerijpte dichterschap bevalt me veel meer.’’

Wie er vandaag het internet op naslaat constateert dat dichter Hubert Kornelisz Poot allerminst vergeten is. Het predicaat ‘meest bekende’ siert nog steeds zijn naam. Zelf kent Wopke van der Lei niemand die Poot nog leest, maar dat geldt ook voor veel andere dichters. Interessant blijft de vraag of Poot door de jaren heen zijn reputatie ook zonder zijn smartelijke biografie had behouden.

Wie regels maakt als ‘Hoe je begint. Eerst zijn er wolken, een vlucht ganzen /stel je je de liefde voor’ en ‘Schurend komen we tot stilstand / in onze handen het vlies van de tijd.’ hoeft niet te twijfelen aan de kracht van haar woorden, de betekenis van poëzie en de reikwijdte van haar ontroering.

Vandaag ga ik in gesprek met dichter Edward Hoornaert. We praten over de recensie van zijn bundel 'Weten welke huid je aan moet', door Peter Vermaat. Hoornaert liet zich bij deze bundel inspireren door Nietzsches filosofie van het ‘Leib’. Hij geeft aan dat hij bij de eerste lezing vooral gecharmeerd was door de manier waarop Peter Vermaat een filosofisch kader gebruikt om toegang te vinden tot de kern van de bundel. Het commentaar van Edward Hoornaert.

Ouder wordt helpt, Yanaika Zomer heeft geen zin meer in onzin. ‘Je kunt niet maken wat je zelf niet bent. Je kunt beter worden en je horizon verbreden, maar je kunt nooit jezelf uit je gedichten schrijven. Ik heb me er maar bij neergelegd dat ik andere dichters mag bewonderen en me mag laten inspireren, maar het uiteindelijk met mezelf moet doen.’

Peter Vermaat is niet in het minst onder de indruk van ‘De dansvloer is van iedereen’, het debuut van Maaike de Wolf: ‘De teksten kunnen afkomstig zijn uit een willekeurig brein, via een doelloze hand doorgebriefd aan een anoniem toetsenbord. De Wolf riskeert niets, dwingt tot niets, vleit of vloekt niet, bezweert of bespot niets en uiteindelijk loopt het nog niet af ook.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het vierenvijftigste gesprek, met Ko van Geemert. ‘Poëzie en muziek bieden me troost en doen me realiseren dat ik niet de enige ben die het leven moeilijk te leven vindt.’ Hij schrijft graag over poëzie, liefst kort en krachtig, zonder poeha. Dat kan goed in de vorm van een column.

Ook dit jaar is er de bloemlezing met 'de 44 beste gedichten van de Herman de Coninckprijs 2024'. Hettie Marzak vindt dat de bundel een mooi overzicht geeft van alles wat de poëzie momenteel te bieden heeft. Je betaalt voor de aanschaf ervan € 5, -. Marzak vraagt zich af wat je daar tegenwoordig nog voor koopt en ze geeft zelf het antwoord: 'In dit geval de toegang tot een oneindige wereld van gevoel, van zowel de dichter als de lezer.'

Hans Franse houdt erg van ‘petite histoire’, de geschiedenis van kleine mensen soms in een grootse tijd. Een mooi voorbeeld van een door de tijdgeest beïnvloede poëzie werd hem toegezonden door Eelco van der Waals, een vriend uit de Haagse Kunstkring. Hij publiceerde zeven gedichten van zijn oma Willy Swarts (1892-1988), geschreven tussen 1916 en 1919. Hier haar handschrift.

'De god in mijn hersenen' van Rutger Kopland (1934 - 2012) is een raadselachtig, speels en ironisch gedicht over een fundamentele levensvraag. Rogier de Jong las het gedicht aandachtig.

Ivan Sacharov is zeer te spreken over de bundel, ‘Moet het zo’, van Daan Doesborgh. De dichter verkent en bevraagt de mogelijkheden van het gedicht. ‘’De dichter lijkt geïnspireerd door ‘Het lied der dwaze bijen’, van Nijhoff, voor de omlijsting.’’ Sommige gedichten drukken het hetzelfde verlangen uit dat sprak uit de gedichten van Nijhoff. Sacharov vindt sommige van de gedichten echte pronkstukken.

Hans Franse was vijftien toen hij zijn eerste gedicht schreef. In zijn onlangs verschenen bundel ‘Zelfportret met woord’ heeft hij een van zijn oudste gedichten opgenomen, het ‘Nooit meer zomer’, waarin hij het sterven en de begrafenis van zijn moeder beschrijft. Een gesprek met een recensent en columnist die zichzelf als lyricus beschouwt en zich liever ‘letterkundige’ dan ‘dichter’ noemt.

Jan van de Ven (1936) begon pas na zijn pensioen met het schrijven van gedichten. Uiteindelijk zijn deze gedichten nu gebundeld in 'Welbeschouwd'. We zijn bekend met de vele amateurdichters die in eigen beheer hun bundel uitgeven, maar soms springt er eentje bescheiden bovenuit. Het voelt als een poëtisch dagboek. Hans Franse zegt over de dichter: 'Zijn werk is bewonderenswaardig helder, zo openstaand voor emoties, zo kwetsbaar ook en mystiek.'

De gedichten van Hazina overtuigen vanwege de sfeer die ze oproepen, de mysterieuze relatie van het lyrisch ik tot een ander. Reizen en heimwee en zinnen als ‘de hemel is hier groter / en lichter tegelijk / hangt hoger / ruikt anders’. Verlangen en niet zeker weten, ‘voor ik weet of ik links of rechts / zal ik kunnen zeggen of ik terugkom’.