Archief

Karel Grazell, dichter, essayist en tekstschrijver blijft bekend door een zin die publiek bezit is geworden en waarschijnlijk miljoenen malen geciteerd is, maar toch…zeg nou zelf: zou je bekend willen blijven met deze weliswaar volmaakte, grammaticaal perfecte en aansprekende zin ‘Beter Kips leverworst dan gewone leverworst’? ‘Een mens moet zich zo omringen dat hij de poëzie vanzelf ontmoet.’ was ook van hem.

Goedele Hooremans brengt een eresaluut aan de Vlaamse dichter Guido Gezelle (1830 - 1899). Zij bespreekt het gedicht 'Duiven' dat Gezelle een jaar voor zijn dood schreef.

‘Wat is het nou?’ vroeg de redacteur van Bart Koubaa toen hij het manuscript inleverde. ‘Is het poëzie, is het proza? Iets ertussen?’ Zelf ligt hij daar niet wakker van. De inhoud dicteert de vorm. Zijn gedrag, dus ook zijn schrijven, wordt bepaald door de wetten van de natuur, alleen zijn die niet altijd voorspelbaar.

Dit jaar werden we overstelpt met gedichten die streden om de Rob de Vos-prijs van 2024. Het thema 'Overmacht' sprak velen aan. De organisator en de jury hadden er een hele kluif aan. Winnaar is geworden Monique Leferink op Reinink met haar gedicht 'Canto'. De tweede prijs gaat naar Laurens Hoevenaren met zijn gedicht 'Beneden peil'. De derde prijs is voor Astrid Arns met haar gedicht 'Hologram'.

Bijna is het alsof je zelf degene bent die niet wilt dat de ander gaat, die de onmacht voelt van iets verliezen, iets niet begrijpen, je wilt zo graag dat er iets overblijft, dat er een bedoeling is, een reden, een terugkomen op. De poëzie van Mandy Eggerding grijpt je bij de keel. Wanden uit hun voegen.

In ‘Jaag de veulens weg’ van Jan Holman is de taal zelf een terugkerend thema, Paul Roelofsen merkt op dat dat we kennismaken met Holmans obsessie voor woorden. De dichter weet je te overrompelen in het slot van een gedicht. Roelofsen concludeert: ‘Het duurde even voor deze bundel mij raakte, maar zodra dat het geval was boeide deze me van begin tot eind.’

Voor- en vooral achternamen zijn belangrijker dan je denkt. Heetten we allemaal Kees of Geraldine en hadden we een tiencijferig rugnummer, dan leefden we in de schemerzone van een anonimiteit die we niemand, onszelf incluis, toewensen. Wil je erkenning als dichter, schrijf dan goede gedichten. Maak naam en je poëzie wordt gedragen. Was getekend: Rogier de Jong, dichter en columnist.

Dichter Taco van Peijpe beschrijft een glazenwasser aan het werk maar heeft het eigenlijk over zichzelf, ‘hij zingt en overziet / mijn klein bestaan’, hoewel we niet weten of de dichter zingt, hij kijkt bij ons naar binnen. Zijn liefde voor poëzie en de mens valt iedere keer weer op en doet ons goed.

In de tweede bundel, ‘Tussen Heimwee en Verlangen’, van Seraphina Hassels, spreken de activistische gedichten, die met rauwheid zijn geschreven, Anneruth Wibaut het meeste aan: ‘Ze geven een heldere inkijk in hoe het is om een vrouwenlichaam te hebben.’ Wibaut vindt in deze bundel pareltjes van zinnen die met enkele woorden sterke beelden oproepen, maar stoort zich aan foute constructies, clichés en stoplappen.

Dorpsoudste de Jong hecht groot belang aan gedichten die goed in elkaar zitten, die qua opbouw kloppen, die iets overbrengen. Het moet op papier zijn werk doen. Tegelijkertijd: hij moet het wel uit kunnen spreken. Het moet uit zijn mond kunnen komen, zonder dat hij denkt: ‘Wat een omhaal van woorden’ of dat hij irritatie voelt bij een bepaalde formulering.

Jan van Gulik bespreekt de tweede bundel van Anne Louïse van den Dool: ‘Ontbindende voorwaarden’. Het gaat over het leven van een stel dat zich begeeft op gevaarlijk gebied: de woningmarkt. Het blijkt dat groter gaan wonen niet equivalent staat aan groter geluk. In ontroerende beelden wordt een patroon zichtbaar ‘van steeds weer de huiselijke gebreken die wijzen op maatschappelijke of menselijke gebreken.’

Het 3e deel van onze nieuwe rubriek, 'Een wereld vol sonnetten', verzorgd door Simon Mulder in samenwerking met uitgeverij HetMoet en het Feest der Poëzie. Vandaag ‘De dag gaat open als een gouden roos’, Herman Gorter, uit ‘Een rood lied zingt er’. De toelichting is bedoeld als cultuurhistorisch, biografisch en cultuurfilosofisch grasduinen rondom het gedicht.

In de bundel ‘Tussenbruggen’ van Alex Deforce vinden we een lang gedicht dat in verschillende talen voorbijkomt. Het blijkt een hommage te zijn aan Paul van Ostaijen. Maurice Broere is er niet van onder de indruk: ‘Het gedicht meandert alle kanten op. Associaties vliegen je om de oren. Soms denk je een draad te pakken te hebben en een regel verder ben je die weer kwijt.’ Van Ostaijen dit deed zelf 100 jaar eerder veel aansprekender en klankrijker.

De oudere luisteraars in het verzorgingscentrum houden zich op buiten het woelen van de grote wereld. Columnist Jan Loogman kijkt na het voorlezen aan hen anders naar de oude paarden in de wei, hun geest herbergt nog de galop. Apart gezet, buiten de wereld, maar gelukkig nog altijd zo trots als een paard.

Weinig liefde in de stad, heet de gedichtencyclus van Alphonse Wijnants, maar wat een liefde tussen en in deze regels. Wijnants is ervan overtuigd dat de eerste mensen die de taal, de klanken uitvonden en gebruikten, ook in beelden spraken. Door de taal konden mensen refereren aan een realiteit die alleen via de verbeelding connectie maakte. Dat is waarom hij schrijft.

Zonder twijfel is schrijven een levensbehoefte, zegt de debuterende Elise Vos. ‘Voor ik poëzie schreef, was ik niet vaak creatief bezig. Nu kan ik me niet meer voorstellen dat ik dat creërende aspect zou moeten missen. Bovendien is het ook goed voor je brein, als je tenminste de slapeloze nachten niet meetelt.’

De ondertitel van ‘Een schaamsoort’, de nieuwe bundel van Paul Demets, is ‘Briefgedichten aan Guido Gezelle’. De dichter stelt zich vragen als ‘Wie ben ik? ‘Waar kom ik vandaan?’ Die vragen wil hij bespreken met Gezelle, omdat die een deel van hemzelf is geworden. Het blijkt onmogelijk te zijn het verleden te ontlopen. Een recensie van Hans Puper.

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het zesenvijftigste gesprek, met Iris van de Wetering. Over poëzie als een onwijze bron van creativiteit, waar grenzen vervagen, precies wat de mensheid nodig heeft, de uitdaging van het analyseren van een gedicht en de ruimte die haar nog ontbreekt voor haar eigen gedichten. Op Meander voelt ze zich totaal vrij.

Maria de Groot (1937) is Nederlands schrijfster en theologe. Ze heeft veel boeken op haar naam staan, waaronder dichtbundels. Toch is ze bij het grote publiek niet bekend. Ivan Sacharov bespreekt haar nieuwe bundel ‘Klokkenstoel’ en zegt dat over het algemeen de gedichten te weinig zout op de plank hebben. Toch zijn er ook uitzonderingen en hij analyseert een gedicht waarover hij te spreken is.

In Bergen, het Noord-Hollandse dichters- en kunstenaarsdorp, werd een basisschool naar Lucebert genoemd. Zeer ten onrechte wordt tegen die vernoeming nu al jaren geageerd. Er is een prijsvraag uitgeschreven voor een nieuwe naam, het moest een chique naam worden, passend bij de school en bij Bergen. Het schoolhoofd moest nog kwijt dat die naam Lucebertschool ook zo moeilijk uit te spreken was.

Peter Clijsen maakt gedichten waar je even in moet komen, de sfeer moet proeven. Eigenwijs neergezet en niet van plan zich iets aan te trekken van de regels van het spel. ‘Magie bedrijven dat soms lijkt op schrijven.’ Die licht bevreemdende wereld, daarin willen we ons wel begeven. Dichter en gedichten zijn een doorlopend project, Geen dag zonder Dicht.