Recensies

De nieuwe bundel van Martijn Benders, Lippenspook, heeft een ongeremdheid die zijn poëzie spannend en aantrekkelijk maakt, maar soms ook afstotelijk en vervreemdend is. Benders is eigenzinnig en we kunnen nog veel van hem verwachten. Welke kant het op zal gaan, blijft nog ongewis. Een recensie van Johan Reijmerink.

In ‘Poëzie Kort 2016/10’ bespreken Lennert Ras en Hans Puper ‘Het refrein van andermans leven’ van Arnold Jansen op de Haar, ‘Trommelbrood en Crucifix’ van Kees Engelhart, ‘Gedicht aan de duur’ van Peter Handke en het fotoboek ‘De Ommeloze’ van Carl Deseyn, met gedichten van Annie Reniers en Claude van de Berge.

Hans Keilson (1909 - 2011) werd op zijn honderdste beroemd, omdat recensente en schrijfster Francine Prose hem in de ‘New York Times’ een van de beste schrijvers ter wereld noemde. De 'Sonnetten voor Hanna' stammen uit de oorlog. De Joodse auteur schreef in zijn moedertaal, die tevens de taal van zijn vijand was: in 1936 verhuisde hij met vrouw en kind van Duitsland naar Nederland. Jos Versteegen heeft de sonnetten vertaald. Recensent Hans Franse: 'Deze poëtische verslaggeving van een liefde tijdens het onderduiken, is zeer de moeite waard.'

De titel van deze recensie is de opening van de Phaidros van Plato, in de vertaling van de School voor Filosofie, Amsterdam. De Phaidros (in het Nederlands ook vaak aangeduid als ‘Phaedrus’), is een dialoog tussen Sokrates en één van zijn leerlingen waarin Plato allerhande thema’s uit zijn filosofie aansnijdt, met name het wezen van de taal, de eros en de retorica. In veel gedichten uit Monniksoog verwijst Nooteboom naar dit werk of reageert hij op denkbeelden hieruit. Recensie door Eric van Loo.

Levity Peters vindt ‘Brief aan wie niet bestaat’ van Peter WJ Brouwer heel goed: ‘Het begint al bij de titel op de omslag. Daar staat: 'Brief aan wie niet' in een ander lettertype gedrukt dan 'bestaat'. Het is een brief 'aan wie niet'. Dat is duidelijk: deze gedichten zijn ook aan mij gericht. ( … ) ‘Over het geheel genomen is ‘Brief aan wie niet bestaat’ een bundel die ik niet graag had willen missen en die blijft naklinken lang nadat je hem dichtgeslagen hebt, als een persoonlijk aan jou gerichte brief.’

Elly de Waard maakt het de lezer van haar laatste bundel niet gemakkelijk. In veel gedichten lijkt de gedachte nadrukkelijk aan het gedicht zelf vooraf te gaan. Neem nu ’De loutering van de slaap’. In de eerste strofe worden we geïnformeerd over de hersenactiviteit ‘in de eerste, diepe / slaap’. De tweede strofe vervolgt: ‘in de remslaap liggen / de spieren verlamd / behalve die van / de ogen’. Het enige verschil met Wikipedia is, dat de zinnen hier op volstrekt willekeurige plaatsen zijn afgebroken.

Recensent Levity Peters over de nieuwe bundel van Tomas Lieske: ‘Daedalea’ ( … ) is zonder twijfel de meest eigenzinnige en de meest fascinerende bundel poëzie van het afgelopen jaar. Dat durf ik zonder enige terughoudendheid te beweren: ik heb ervaren hoe ik steeds dieper het door Lieske opgeroepen labyrint werd binnengelokt, om daar voorlopig nog niet uit te kunnen komen. Wat geen straf is, integendeel: het is een rijkdom.

In haar vierde bundel ‘Ergens slapen de anderen’ verkent Marijke Hanegraaf de wereld in haar uitersten. Recensent Johan Reijmerink: ‘Ik zou Hanegraaf in haar verkenningen van natuur en natuurwetenschap willen typeren als een visionair wandelaar in de werkelijkheid die behept is met een helder besef van het metafysische dat zich onverwacht in haar verbeelding kan voordoen.’

Ingmar Heytze heeft een bloemlezing samengesteld uit het werk van Guillaume van der Graft: ‘Er loopt een gedicht voor mij uit’. Volgens recensent Mart Stel kan veel de toets van de kritiek niet doorstaan en had de bundel tot een kwart beperkt moeten worden. Je kunt zelfs de vraag stellen of er überhaupt een nieuwe bloemlezing nodig was. Van der Graft heeft in 2007 zelf al een keuze gemaakt uit de gedichten die hij wilde overleveren: ‘Praten tegen langzaam water’.