Recensies

Fred Tak onderneemt in De kamer van Plato een wanhopige speurtocht naar een betrouwbare, veilige werkelijkheid, maar stuit alleen maar op wat dat niet is. De wensput waar kinderen Kwezel in schreeuwen geeft slechts Ezel terug. Natuurlijk zijn er ook het licht en de lust die ons voor even kunnen troosten; je kunt jezelf even verdoven met de werkelijkheid van een gedicht: maar ook dat helpt niet. Je kunt niet ontsnappen aan een leven waarin je feitelijk onmachtig bent. We zijn allemaal gevangen in de illusie van onze werkelijkheid.

Bots is de intrigerende titel van de volumineuze debuutbundel van Dinie Sophie Fintelman. Uit veel gedichten blijkt een ambivalente houding ten opzichte van het leven en vooral de kwetsbaarheid van Fintelman. Betekenis aan het leven geven, omdat het erom vraagt. Dat probeert Fintelman met haar poëzie.

Wat bezielt een dichter in de eenentwintigste eeuw om zich te laten inspireren door de Eerste Wereldoorlog? Zijn het de parallellen tussen toen en nu? Het eeuwige verdorven streven naar zuiverheid? Wat bezielde Etienne Colman om zich in Loopgraf aan een cyclus van 52 gedichten over De Grote Oorlog te wagen? Het aantal verwijst naar het aantal maanden dat de oorlog duurde. Voor elke maand dus een gedicht.

Parade van gebeenten bevat indringende gedichten en reportages van Joseph Roth over de Eerste Wereldoorlog. Scherp en kritisch, bijwijlen kwaad en cynisch. Als geheel vormen ze een aanklacht tegen de menselijke moraal. Heerlijke lectuur!

Wie ter eerste oriëntering Antoon Van den Braembussche's Het uur van de wolf doorbladert, zal in de eerste plaats de uitvoering van de bundel opvallen: veel volledig witte (18 x) en zwarte bladzijden (6 x) en daartussen paginavullende foto's (13 x) van een geheel naakte vrouw die allerlei vaak geforceerd ogende - geenszins erotische - posities inneemt. Alsof de gedichten op de tweede plaats komen. Een sterk lichamelijke bundel, waarin dans, beweging en verstilling centraal staan.

In de tweetalige bundel Fluisteringen van liefde, smart en spreeuwen(Murmurations of Love, Grief and Starlings) verbindt Julia Blackburn gedichten over het overlijden van haar man, de kunstenaar Herman Makkink, met kleurenfoto’s van massale groepen spreeuwen. Er gaat een dwingende symboliek van uit.

Hoe maak je een dada-gedicht? Tristan Tzara wist het. Nanne Nauta (Permutaties) weet het ook en dan heet het 'flarf'. Met dank aan de computer en aan het programma Excel.

Taal heeft een bestaan op zich, los van communicatie, en dat is wat Anneke Brassinga, de winnares van de P.C. Hooftprijs 2015, keer op keer demonstreert in haar nieuwe bundel Het wederkerige. De autonomie van taal is er een belangrijk motief in.

Het lezen van een debuut voelt een beetje als landen op een vreemde planeet. Je doet als lezer stappen op onbekend terrein en moet nog wennen aan de ‘zwaartekracht van de woorden’. In 'Wachtkamers', het debuut van Saskia Stehouwer, gaat het mogelijk over een zoektocht naar eigen identiteit; de bundel, die een transitie lijkt weer te geven, is in zijn totaliteit een reis waarin de reiziger verandert.