Archief

Hoewel de noodzaak van poëzie van hem afviel, voert Marc Tiefenthal voor ons poëziemagazine gesprekken met dichters uit het grensland op dezelfde wijze als hij schrijft: eigengereid, bijwijlen cryptisch en vaak cyclisch. In het nieuwe werk waarheid en afgrond, een stap opzij, de troef en een enkele roos, rood.

De debuutbundel ‘honger, heteronormativiteit & het heelal’ van Lies Gallez staat vol met stel-je-voor-gedichten die verbeelding oproepen. Inhoudelijk is er voor Herbert Mouwen moeilijk een lijn in te ontdekken. Veel meerkeuzeantwoorden en opsommingen. ‘De gedichten worden lijstjes met erupties, die niet lijken op enige vorm van poëzie. De gedichten zijn wat de vorm en de presentatie van de inhoud betreft teveel van hetzelfde.’

Door cijfers op een bepaalde wijze te lezen kun je een rekenkundige onderlinge samenhang aanbrengen. Doet poëzie niet hetzelfde met woorden? Willem Tjebbe Oostenbrink over het plezier in het oproepen van suggestie en het scheppen van samenhang door het creëren en structureren van een nieuwe wereld aan de hand van cijfers en taal. Hierna kijk je anders naar deze begrippen.

Inge Boulonois schetst ons het godinnendier op hoevenhakjes door onze laaglandse glorie, onschuldige gelatineogen en schreeuwend gele oorbellen maar ook het mangaanblauw boven loom bewakende toppen, schepen als droptoffees, het deinen van bossen baders, onze ogen vangen alles en alles is een schilderij gelijk. Niemand die de kleuren beter kan treffen dan deze dichter.

Hans Franse vindt de bundel ‘Filigraan’ van Steven Van Der Heyden getuigen van een hoog niveau: ‘Bij de eerste lezing trof ik gedichten aan, zorgvuldig geschreven; bijna altijd was het juiste woord getroffen. Hoe vreemd het ook klinkt: ik ervoer een trefzekere aarzeling. Er is hard gewerkt aan deze poëzie en vermoedelijk veel geschrapt in het proces van schrijven, waardoor een grote compactheid optreedt.’

Mirthe Smeets ging met Adriana Ivanova in gesprek over haar bundel ‘Zuurstof’ maar ook over schrijven en persoonlijke rouw. Ellendige momenten hebben haar weerbaarder gemaakt. In haar werk gaat ze de dialoog aan, stelt vragen, onderzoekt. Dat móét ze van haarzelf. Poëzie is het ontleden van ongemakkelijke gevoelens en gedachten. Als het niet wringt, werkt het niet.

In de bundel ‘Lievegedicht’ van Joost Oomen viert het absurdisme hoogtij. Volgens Onno-Sven Tromp kan Oomen excelleren op de vierkante millimeter met zijn poëzie. ‘Geen onderwerp zo gek of Oomen weet er met veel fantasie en lichtvoetige associaties een gedicht van te maken. De liefde van de dichter gaat duidelijk door de maag. Er staat in de bundel bijna geen enkel gedicht waarin geen eten of drinken voorkomt, variërend van pudding tot ananaszee en van lolly’s tot roomboter.’

Recensent Kamiel Choi draagt graag samen met zijn dochter ontwapenende poëzie voor. Hier doet hij dat door de regels ‘Wie de Tijd krijgt moet deze delen / en deelt dan de tragiek dat onze tijd niet deelbaar is, / al korten we haar samen, bijvoorbeeld als we luisteren / naar een ademhaling, aan de deur van de kinderkamer.’

Nouri Al-Jarrah wordt gezien als een van de invloedrijkste dichters in de Arabisch sprekende wereld. Met de vertaling van zijn bundel ‘Een boot naar Lesbos’ uit 2016, is hij voor het eerst in het Nederlands te lezen. Het werd geschreven toen duizenden Syriërs over de Middellandse Zee vluchtten voor het geweld in hun land. Hettie Marzak vindt het indrukwekkende poëzie: ‘De poëzie van Al-Jarrah is verweven met mythologie, volksverhalen, politiek en geschiedenis.’

In Ljubljana zag Hans Franse op de markt een melkautomaat: melk, vitaliteit, leven; de dichter is een koe, schreef Achterberg. Zou er geen markt zijn voor al die sigarettenautomaten die werkloos zijn geworden? Maak ze tot poëzieverstrekkers voor verslaafden aan het Woord! Omdat hij zoveel reist en zelden de provinciestad Alkmaar aan doet, heeft hij het project ‘pakje kunst’ gemist.

Het gedicht ‘Wie zich samen herhaalt’ van Roelof ten Napel (°1993) staat in 'Dagen in huis' (2021). Het is een eigenzinnige ode aan de vriendschap. Geen platgelopen paden, geen clichés – noch inhoudelijk, noch in de verwoording. En dat is in niet geringe mate te danken aan de originele metafoor waarmee het gedicht opent. Joost Dancet bespreekt.

De verzameling kort bestek in de bundel ‘De vlucht van de levenloze libellen’, zou moeten leiden tot eeuwige verte, maar dat is niet het geval volgens Peter Vermaat: ‘Naar mijn gevoel blijft het in deze bundel allemaal teveel aan de oppervlakte. De taal is te beschrijvend, teveel vrijblijvend en te weinig aangrijpend. De dichter springt op iedere pagina weer in een nieuwe uitdossing uit zijn verkleedkist, maar blijft vervolgens draaien en buigen, blijkbaar in de verwachting van applaus.’

Schrijven is voor Ann Van Dessel een levensnoodzakelijke behoefte, net als eten, drinken, slapen, tekenen en in haar eentje in de natuur wandelen. Wanneer ze over iets schrijft bestaat er al een zekere afstand tot het gebeuren en het onderwerp. ‘Tijd’ ervaart ze als noodzakelijk om te kunnen schrijven. De emotie moet bij de lezer liggen, niet in het gedicht.

Zelden zal een bundeltitel zó letterlijk genomen kunnen worden als die van de nieuwe bundel van Erik Jan Harmens: ‘de man die blauw werd’, zegt recensent Ivan Sacharov. Maar ook: ‘tegelijkertijd zit er iets anders in die titel, iets wat zich aan dat letterlijke (letterlijk) onttrekt. Taal laat zich niet onder één noemer vangen. Net als een mens, trouwens. De kracht van hun directheid – of moet ik zeggen eerlijkheid? – maakt deze insisterende gedichten soms heel sterk.’

Rogier de Jong verrast met beheerste gedichten vol filosofische gedachten. ‘Een wereld die je altijd wel /had vermoed maar die pas / bestond toen jij hem bedacht’. Schijnbaar moeiteloze details en een eenvoud die bijzonder is. Nieuw werk dat meteen staat als een huis waarin we willen wonen. ‘Wie nu / niet sterft zal ook morgen nog leven.’

Marc Bruynseraede bespreekt ‘Meeuwenpraat’ van Lut De Block: ‘De gedichten zijn eenvoudig, gemakkelijk leesbaar, met hier en daar een dubbel bodempje of metaforisch versierinkje, maar sober. Ze klinken zo gewoon dat je je afvraagt of het hier soms geen doordeweekse dienstmededeling betreft. Maar het zijn in feite pretentieloze kanttekeningen, tekens van verlangen, van gemis, die je alleen maar met peinzende stilte kan beantwoorden.’

Johan Mostertman moet als literaire herbergier veel mensen blij hebben gemaakt. Rogier de Jong over zijn oud-docent Grieks die vanuit zijn belangstelling voor de dichtkunst sites (waaronder die paarse) begon waarop je zelf gedichten kon plaatsen. Een vorm van gastvrijheid die je niet veel meer zag in poëzieland. Meerdere dichters hebben zijn sites als springplank gebruikt.

Op deze dag voor moederdag een kleine selectie uit gedichten rond ‘moeder’. Werk van Wiljan van den Akker, Karel Jonckheere, Rutger Kopland, Ischa Meijer, K. Schippers Annie M.G. Schmidt en Rogi Wieg. Ontroerend, hilarisch, beschouwend en zorgwekkend, herinneringen en gedachten over die zo belangrijke vrouw.

''De bundel 'De 44 beste gedichten van de Herman de Coninckprijs 2023' geeft een mooie dwarsdoorsnede van de hedendaagse poëzie en is een ideale manier om kennis te maken met veel dichters die nu actief zijn'', aldus recensent Maurice Broere. Naast bekende dichters komen er ook veel onbekende poëten langs die, zeker gezien de lage prijs, 'een heerlijk meergangendiner' vormen.

De generatiegenoten van Hester van Beers moeten zelf uitvinden wat hun plaats in deze snel veranderende wereld is. Daar schrijft ze graag over, van leeftijdsgenoten krijgt ze terug dat ze zich herkennen in haar gedichten. Hoewel we meer verbonden lijken te zijn dan ooit, is er veel eenzaamheid. Onlangs won ze de hoofdprijs van De Gedichtenwedstrijd.

Vandaag een duik in het verleden met een zeer vermakelijk artikel over het enfant terrible van de literatuur, dichter en schrijver A. Marja. Volgens Marc Bruynseraede stond Marja bekend als practical joker en haalde hij voor en direct na de Tweede Wereldoorlog grappen en grollen uit. Maar hij was ‘een pain in the ass voor literatoren of andere stervelingen die het pad van Marja kruisten en waarmee enige onenigheid tot stand gekomen was. Hij haalde er rigoureuze grappen mee uit, die hem niet altijd in dank werden afgenomen.’