Archief

De poëzie van Monika Rinck doet denken aan haute cuisine. Niet dankzij de karigheid van de gedichten - ze zijn behoorlijk vol - maar door de manier waarop zij zijn samengesteld. Alle ingrediënten zijn met zorg samengebracht om een hechte, complete smaak te creëren. Dat gevoel van 'heelheid', van 'compleetheid' is een genot op zich. Ook zonder je druk te maken over de eventuele betekenis kun je je dankzij vertaalster Miek Zwamborn op de tekst van Honingprotocollen laten drijven.

De maarteditie van Hollands Maandblad bevestigt het constante hoge niveau van het blad. Deze maand met bijdragen van o.a. A.L. Snijders, Delphine Lecompte, Vrouwkje Tuinman, Willen Thies en Guus Luijters.

Marijke van Hooff is op bescheiden niveau een multitalent. Zij zingt, heeft enige naam als portrettist en schrijft proza en poëzie. Zij debuteerde in 1984 met Een huid van regen en schreef nadien een heel oeuvre bij elkaar. Eind vorig jaar publiceerde zij Zij die mij bewoont, een bundel die in het teken staat van haar zeventigste verjaardag.

De man die ophield te bestaan van Ingmar Heytze beschrijft geen magische gebeurtenis, geen stervensproces, maar de geboorte van een vader in al zijn facetten: de romantische, maar vooral ook de aardse en alledaagse. In heel gewone woorden raakt de dichter grote thema's aan. Gewone woorden in krachtige, kernachtige zinnen. Maar o zo invoelbaar.

Om je schouders hang ik de nachten is de debuutbundel van Myrte Leffring. De veertig gedichten kennen een nuchtere toon, die zich goed leent voor romantische onderwerpen.

Guido De Bruyn geldt als 'geheimtip in de Vlaamse poëzie'. Hij won in 2012 en 2014 de poëzieprijs CC Boontje, was tweemaal laureaat van de Klara-poëzieprijs en ook zijn verhalen werden meermaals bekroond. Zijn jongste bundel is getiteld Blakte, dat volgens het woordenboek een vlakke, bewegingsloze uitgestrektheid of een windstilte betekent. De lezer verwacht dus ingetogen poëzie die de pagina's waarop ze gedrukt werd, nauwelijks durft te beroeren uit angst deze gewijde stilte te doorbreken. De twee thema's van de bundel, afscheid en schoonheid, leunen dan ook perfect aan tegen deze windstilte.

Krijgskunst is het debuut van Brigitte Spiegeler, naast dichter beeldend kunstenaar en advocaat. De bundel heeft zeven afdelingen, die zonder uitzondering met strijd hebben te maken. Veel gedichten zijn in deze context poëticaal te lezen: het gaat om de verovering van goede poëzie. Hoe gaat haar die strijd af?

In Pauline Pisa's Halfrust hebben de gedichten meestal een anekdotische invalshoek, maar de beschreven werkelijkheid wordt al snel vertekend; er is daarbij vaak de suggestie van ingrijpende gebeurtenissen, maar omdat nooit het hele verhaal wordt verteld, blijft er een geheim bewaard en de afstand tussen de in de gedichten opgeroepen 'ik' en de lezer precies groot genoeg om de laatste niet zijn belangstelling voor die 'ik' te doen verliezen. Een prima bundel die helaas ontsierd wordt door enkele slordigheden.

Joris Lenstra werkte jarenlang als poëzierecensent bij Meander. Ook schreef hij voor Meander tussen 2006 en 2008 een essayreeks over de verschillende aspecten van poëzie met de titel 'Lees maar, er staat niet wat er staat'. Behalve recensent is hij dichter, schrijver en vertaler van Engelstalige poëzie. Hij vertaalde onder andere 'Poems in prose' van Oscar Wilde en gedichten van Walt Whitman en Jack Kerouac. Momenteel is hij bezig met een vertaling van 'A Coney Island of the Mind' (1958) van Lawrence Ferlinghetti, een van de laatste grote dichters van de beatgeneratie. De bundel zal in 2015 in een tweetalige uitgave verschijnen bij uitgeverij Liverse.

Begin maart verscheen Voor altijd ergens, een bloemlezing van de gedichten van Esther Jansma. Ze heeft die zelf samengesteld en dat is interessant: ze vormen een staalkaart van haar voorkeuren. Zo is meer dan de helft afkomstig uit haar laatste twee bundels, Alles is nieuw en Eerst. De titels van de bundels ontbreken, maar in de verantwoording is de herkomst van de gedichten te lezen. De ordening is chronologisch en daardoor is haar poëtische ontwikkeling goed te volgen.

In de serie 'Dichters voor bijna niets', dat aardige initiatief van Kees Godefrooij, verscheen onlangs Hemeltrans, elf dichters hogerop voor bijna niets. Het is al de vierde bloemlezing met werk van landelijk niet zo heel erg bekende, maar wel serieus te nemen dichters.

Kunstenaar Willem Snitker en dichter John Schoorl brachten met Hoor de zieltrein een ode aan Search for the new land van jazztrompettist Lee Morgan. Helaas vervalt het boek in herhaling, omdat het een en hetzelfde register bespeelt.

Mark de Kok Psalm Onderweg naar azuur springt er iets op rood, ineens ben ik een blatend schaap te midden van een kudde. Het is heet, ik heb dorst. Een gordel snoert me om mijn borst, ik moet hier weg en gauw. Ik blaas en snauw en dring me naar de voorgrond. De herder komt al aangesneld en noemt me bij mijn naam. Ik volg hem naar een bank in de schaduw van de palmen. Hij is mijn vader, mij zal niets ontbreken. Hij zal mij leiden naar de plaats, waar hij zijn messen slijpt. Als ik straks geschoren ben, ga ik me baden bij de bron in de rode avondgloed.

Een ghostwriter kruipt, op verzoek en tegen betaling, in de huid van iemand anders, en schrijft onder diens naam. Dat doet hij omdat hij het beter kan dan die ander, omdat de ander geen tijd heeft, of omdat het onderwerp te beladen is, precair, of een voor de opdrachtgever te grote emotionele impact heeft.
Kurt De Boodt schreef een dichtbundel met de titel Ghostwriter, en het eerste wat ik mij afvroeg was of hij op iemand doelde in wiens huid hij, als dichter, gekropen was.

Dat het vorig jaar verschenenDe werkelijkheid houdt het lang vol van Y. Né een bundel is met bijzondere kwaliteit, blijkt pas gaandeweg, want de bundel komt wat moeizaam op gang. Het is even wennen aan de cerebrale inslag en aan Né's taal, die vaak wat formeel en afstandelijk is. Maar haar humor en zelfspot, én haar intelligentie houden je erbij; gaandeweg lees je je in, raak je met haar aanpak vertrouwd, blijkt ze een dichter met een sterke persoonlijkheid die in haar poëzie volop tot uitdrukking komt.

Laurens Hoevenaren Eigen weg Het was een bloeddoorlopen droom in niemandsland die men wel heeft als men verzuimt het lot te volgen: hij wilde nog naar Ameland om vuur te maken op het strand met stokjes en wat stro, en rauwe oesters eten. Het was een droom als opgeschuimde melk die lippen en de tong verbrandt, zijn schubbig lijf een overspannen draak die nooit gedoofd in onversleten maagdenschoot tot stokvis was verdroogd. Zelfs in zijn dromen was hij figurant en doodgeboren, onzichtbaar buiten spel en ook zijn dood zou niemand storen: in zee ontbindt men snel.

Dit jaar leverde de Turing gedichtenwedstrijd twee winnaars voor de hoofdprijs: De Vlaamse Ruth Lasters met het gedicht ‘Witlof’ en Laurens Hoevenaren uit Gelderland met ‘De zotte Charlotte’. Zijn tweede gedicht ‘Koningskinderen’ staat ook in de top tien.

Deze maand bespreekt Wilma van den Akker een gedicht met een verrassende clou.

Met Nachtopera. Een episch gedicht staat Liesbeth Lagemaat in een traditie die ook in onze Nederlandse literatuur enkele spraakmakende voorbeelden heeft opgeleverd, zoals Albert Verwey met zijn Persephone en Demeter, Martinus Nijhoff met Awater en Willem Jan Otten met De Vlek. Met hun verhalend en mythisch karakter hebben zij ieder op hun eigen manier naar thema en vorm gestalte gegeven aan het genre van het epische gedicht.
Lagemaat valt te bewonderen om haar beeldenstorm, haar kleurrijke taal, haar ritme en haar gedrevenheid in bepaalde delen van het gedicht, maar de stroom aan beelden doet te kort aan de epische lijn die ze heeft willen uitzetten over he

Hoe geef je je leven zin? We weten het niet. Als het leven zin heeft, dan kan het alleen de zin zijn die je er zelf aan geeft, in religieus opzicht of anders. Toegespitst op de poëzie van Marc Tritsmans in Aanrakingen zou je kunnen zeggen dat zij lijdt onder zijn behoefte om zinvol te zijn.

In De blanke gave van Ellen Deckwitz is overal water: kraanwater, zeewater, overstromingen en lichaamsvocht. Zij bekijkt en beschrijft de wereld door een vergrootglas, met een lachspiegel en een periscoop, wat verrukkelijke beelden en zinnen oplevert.

Medeweten luidt de titel van de nieuwste bundel van Antjie Krog. Het opvallendste kenmerk van haar poëzie is de intensiteit ervan. Zij verstaat de kunst woorden te doen zinderen van spanning. Het zit in de scherpte waarmee zij scènes tekent, de vrijmoedigheid waarmee zij schrijft, haar directheid, vooral de absolute overgave aan de taal. Het is poëzie die in alle opzichten geëngageerd is en waarin zij zelf dus volop aanwezig is.