Archief

Antoinette Sisto gaf haar derde bundel met Ik vlucht alleen nog in mijn hoofd een intrigerende titel mee, want hij balanceert tussen twee opties. De 'iemand' van wie sprake is zou één specifieke persoon kunnen zijn, en het ligt voor de hand daarin bijvoorbeeld een verloren geliefde te zien tegenover wie een soort herinneringsverplichting bestaat. Vergeten is ondenkbaar. Maar bij uitbreiding wordt ook gezegd dat je gemist moet worden om iemand te kunnen zijn - pas wie als mens door anderen wordt gemist, weet zich waarlijk mens.

Fred Tak onderneemt in De kamer van Plato een wanhopige speurtocht naar een betrouwbare, veilige werkelijkheid, maar stuit alleen maar op wat dat niet is. De wensput waar kinderen Kwezel in schreeuwen geeft slechts Ezel terug. Natuurlijk zijn er ook het licht en de lust die ons voor even kunnen troosten; je kunt jezelf even verdoven met de werkelijkheid van een gedicht: maar ook dat helpt niet. Je kunt niet ontsnappen aan een leven waarin je feitelijk onmachtig bent. We zijn allemaal gevangen in de illusie van onze werkelijkheid.

Eind deze maand verschijnt Medeweten, de nieuwe dichtbundel van de Zuidafrikaanse Antjie Krog (1952). Het is een monumentaal werk geworden, waarin Krog in navolging van Paul Celan tracht een schuldige moedertaal te zuiveren en nieuw leven in te blazen. Volgens Sander de Vaan is zij daar wonderwel in geslaagd. Hij spr@k met haar aan de vooravond van haar bezoek aan Nederland.

Bots is de intrigerende titel van de volumineuze debuutbundel van Dinie Sophie Fintelman. Uit veel gedichten blijkt een ambivalente houding ten opzichte van het leven en vooral de kwetsbaarheid van Fintelman. Betekenis aan het leven geven, omdat het erom vraagt. Dat probeert Fintelman met haar poëzie.

Wat bezielt een dichter in de eenentwintigste eeuw om zich te laten inspireren door de Eerste Wereldoorlog? Zijn het de parallellen tussen toen en nu? Het eeuwige verdorven streven naar zuiverheid? Wat bezielde Etienne Colman om zich in Loopgraf aan een cyclus van 52 gedichten over De Grote Oorlog te wagen? Het aantal verwijst naar het aantal maanden dat de oorlog duurde. Voor elke maand dus een gedicht.

Parade van gebeenten bevat indringende gedichten en reportages van Joseph Roth over de Eerste Wereldoorlog. Scherp en kritisch, bijwijlen kwaad en cynisch. Als geheel vormen ze een aanklacht tegen de menselijke moraal. Heerlijke lectuur!

Saskia Stehouwer LUCHT op een dag word je een eiland waar de zee aan knaagt de bomen laten hun bladeren vallen de dieren trekken zich terug in hun holen ook al ben jij de bomen en de dieren een dichte mist trekt op je kunt jezelf niet zien herinnert je nog contouren een enkele berg de vogels scheren door de zonsondergang bedelven de zee onder hun getetter voorbij de woorden waait een wind die je zal opnemen

Saskia Stehouwer (1972) studeerde Nederlands en Engels aan de Universiteit van Amsterdam. Na haar studie werkte ze jarenlang als redacteur en projectleider voor Savusa, het Zuid-Afrika instituut van de Vrije Universiteit. Vorig jaar oktober verscheen bij uitgeverij Marmer haar verrassende poëziedebuut 'Wachtkamers'. Antoinette Sisto had het genoegen Saskia te mogen interviewen, op een koude zonnige januari ochtend bij haar thuis.

Wie ter eerste oriëntering Antoon Van den Braembussche's Het uur van de wolf doorbladert, zal in de eerste plaats de uitvoering van de bundel opvallen: veel volledig witte (18 x) en zwarte bladzijden (6 x) en daartussen paginavullende foto's (13 x) van een geheel naakte vrouw die allerlei vaak geforceerd ogende - geenszins erotische - posities inneemt. Alsof de gedichten op de tweede plaats komen. Een sterk lichamelijke bundel, waarin dans, beweging en verstilling centraal staan.

YoungPoets is een initiatief van het Letterkundig Centrum Limburg voor jongeren van 14 tot 25 jaar. Het Centrum organiseerde een literaire wedstrijd voor jongeren - thema 'traditie' - waarvoor gedichten en (ultra)korte verhalen konden worden ingezonden. Een aantal Meandermedewerkers (Antoinette Sisto, Yves Joris en Sander de Vaan) deed mee aan de jurering. De 22-jarige Loes van Hove won de eerste prijs met het gedicht 'Zuurtjes'.

In de tweetalige bundel Fluisteringen van liefde, smart en spreeuwen(Murmurations of Love, Grief and Starlings) verbindt Julia Blackburn gedichten over het overlijden van haar man, de kunstenaar Herman Makkink, met kleurenfoto’s van massale groepen spreeuwen. Er gaat een dwingende symboliek van uit.

Hoe maak je een dada-gedicht? Tristan Tzara wist het. Nanne Nauta (Permutaties) weet het ook en dan heet het 'flarf'. Met dank aan de computer en aan het programma Excel.

Op 28 januari a.s. wordt de winnaar van de VSB Poëzieprijs 2015 bekendgemaakt . Sander de Vaan spr@k met de juryvoorzitter en hoofdredacteur van NRC Handelsblad, Peter Vandermeersch.

Taal heeft een bestaan op zich, los van communicatie, en dat is wat Anneke Brassinga, de winnares van de P.C. Hooftprijs 2015, keer op keer demonstreert in haar nieuwe bundel Het wederkerige. De autonomie van taal is er een belangrijk motief in.

Maarten Buser sloot aan de Radbouduniversiteit te Nijmegen zijn masterstudie Nederlandse letterkunde af met de scriptie ‘Sinds 11 september ligt een Arabier slecht in de markt’. Het leverde de stof voor de klassieker van deze maand.

Het lezen van een debuut voelt een beetje als landen op een vreemde planeet. Je doet als lezer stappen op onbekend terrein en moet nog wennen aan de ‘zwaartekracht van de woorden’. In 'Wachtkamers', het debuut van Saskia Stehouwer, gaat het mogelijk over een zoektocht naar eigen identiteit; de bundel, die een transitie lijkt weer te geven, is in zijn totaliteit een reis waarin de reiziger verandert.

Plato riep Sappho van Lesbos uit tot tiende muze. Had het te maken met het feit dat zij de eerste vrouw was die haar persoonlijke gevoelens in verzen uitdrukte? Als Plato haar niet bewonderd had, zou iemand hier in het westen zich dan om de fragmenten van het werk van deze dichteres bekommerd hebben?
Het fragmentarische van 'Eros ontwortelt mijn hart' maakt het modern. Wij hebben allang aanvaard dat het afgeronde, het complete, het volmaakte dat de poëzie heel lang getracht heeft voor te stellen, een illusie is.

Bommelkenners Dick de Boer en Klaas Driebergen verzamelden voor 'Nu is de moen gevangen' alle gedichten ooit door Marten Toonder geschreven: de verzen uit de Bommelverhalen, maar ook in het archief van het Letterkundig Museum ontdekte ongepubliceerde gedichten. Ze zorgden voor een fijnmazige indeling, voorzagen het geheel rijkelijk van toelichtingen, illustraties en achtergrondinformatie en namen ook tal van originele manuscripten van Toonder op. Het resultaat is een kostelijk boek, dat zeker bij degenen die met de Bommelstrips zijn opgegroeid tot tal van aha-erlebnissen zal leiden.

Bart FM Droog is volgens de Nederlandse Poëzie Encyclopedie dichter, bloemlezer en encyclopedist. Van die encyclopedie is hij de bedenker, oprichter en eerste uitvoerder. Hij houdt ervan de zaken op een rijtje te zetten. Dat geldt ook voor dingen die volgens hem niet deugen. Zo is hij nu onder andere bezig met een dossier over de activiteiten van Chrétien Breukers.