Archief

Dichter Frans A. Brocatus houdt ervan te benoemen en heeft daarvoor zijn eigen beeldtaal. De vorm is voor hem een voertuig, het brengt de inhoud ergens naartoe en juist door een bepaalde vorm te hanteren kun je spanning scheppen en de lezer op een vriendelijke manier dwingen om te recapituleren, te herlezen. ‘Begrijpen’ wil hij vervangen door ‘je laten grijpen’.

Christina Vanderhaeghe: ‘183 gedichten van 60 + 1 Vlaamse dichters aan wie gevraagd werd hun eigen lievelingsgedichten aan te stippen. Deze dichters en dichteressen zijn vrij goed gekend in Vlaanderen en daarbuiten. Althans bij liefhebbers van poëzie. Deze gedichten zijn gewoon goed, soms buitengewoon. Ze hangen in woonkamers, verschijnen in poëzietijdschriften, winnen prijzen, worden op school wel eens onderwezen.’

Dichter Marnix Raes stelt dat een goed gedicht iets magisch moet hebben. Hij werd wakker geschud door het gedicht ‘Boere-charleston’ van Paul Van Ostaijen. Vanaf dat moment wist hij dat hij zelf dichter wou worden. We zijn blij zijn eerste publicatie te mogen verzorgen.

Drie jaar na het verschijnen van het ‘Verzameld werk’ van Margreet Schouwenaar (1955) brengt uitgeverij P een uitgebreide bloemlezing uit onder de titel ‘Zwijgen tot het schraapt’. Voor hen die het werk van de dichteres niet kennen, is deze bundel een goede kennismaking, aldus recensent Maurice Broere, mede dankzij de gedegen inleiding van Jooris van Hulle en dito nawoord van Remco Ekkers. Fans en verzamelaars moeten echter wel flink in de beurs tasten voor zestien niet eerder gepubliceerde gedichten.

Poëzie stimuleert de creativiteit maar ook het probleemoplossend denken, het kritisch denken en communiceren. Het breidt je woordenschat uit en versterkt je taalgevoel. Daarom zou het op de kaart van het basis- en voortgezet onderwijs moeten worden gezet, menen dichters Kila van der Starre, Heidi Koren, Babette Zijlstra en Wouter van Heiningen.

Michelle Andon zegt haar schrijfinspiratie als een soort magie te beschouwen die buiten haar menselijke aard plaatsvindt, ze is dankbaar dat ze die kracht af en toe mag gebruiken. Dat maakt haar gedichten soms heftig, soms zacht maar altijd persoonlijk. Beelden van een stad, de natuur, een relatie, de dichter zelf.

Guus Middag besprak twintig afzonderlijke gedichten in ‘De wereld is weer plat, ja’. Hans Puper: ‘Ik heb zijn stukken met plezier gelezen: hij is enthousiast, kundig, creatief – een lezer moet een gedicht herscheppen – en ze zijn open genoeg om mee te denken en eventueel tot andere conclusies te komen.’

In de serie 'gesprekken met Meandermedewerkers' het zeventiende gesprek, met recensent Kamiel Choi. Een goed gedicht betekent voor hem dat de lezer ook na een aantal keer herlezen uitroept ‘hier wil ik iets mee!’ Hoewel hij op flinke afstand woont, is hij mede door het werk voor Meander, goed bekend met de Nederlandse dichterswereld. Meander is daarbinnen een prima podium, stelt hij.

Paul Roelofsen recenseerde het debuut ‘Gewoon logisch’ van Janine Jongsma. De kwaliteit is wisselend: ‘De gedichten blijven boeien maar het niveau van het openingsgedicht wordt op uitzonderingen na niet meer gehaald.’ Maar toch: ‘Een debuutbundel, waar talent en schrijfplezier vanaf spatten en die benieuwd maakt hoe een en ander zich gaat ontwikkelen.’

Beeldend geschreven, in eigenzinnige en originele taal, schept Eddy Geerlings zijn eigen toneel. Beschouwingen over leven en dood, alledaagse gevallen uit heden en verleden, ongemakkelijke situaties, relaties, lief en leed, hij rijgt ze aaneen met een haast en gretigheid, in ernst en met humor.

Bert Van Raemdonck confronteert de lezer met de toenemende stupiditeit van onze kleinburgerlijke maatschappij, als we de achterflap mogen geloven. Ivan Sacharov ervaart het lezen van zijn gedichten –misschien wel alle poëzie– als een kat- en muisspel tussen dichter en lezer. Een intrigerend spel. ‘Hier raken we mij kwijt’ biedt voldoende aanknopingspunten, de beelden van de dichter roepen een treffend beeld op van het huidige tijdsgewricht: ‘Alles moet als vanzelf gaan, maar we mogen er geen gevaar bij lopen.’

Over Italianen die nauwelijks een boek lezen en de uitzonderingen die het boek als cultuurgoed van ongekende waarde beschouwen. De uitpuilende bibliotheek in het dorp van Hans Franse met een verzameling boeken van oude expats, geeft in ieder geval voldoende inspiratie voor een column, excursie, televisie-uitzending, zelfs geruzie: daar ligt een boek in een wel heel rare taal....

Herman Jan Scheltema (1906 –1981) gold als een markante hoogleraar rechtsgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Vooral op jongere leeftijd publiceerde hij poëzie, onder het pseudoniem N.E.M. Pareau. Voor Pieter M. van Sterkenburg is ‘De sidderrog’ een bijzonder gedicht. Een klassiek sonnet, op het eerste gezicht wat archaïsch en bedaard. Maar leest u vooral door: het venijn zit hem in de staart.

‘Stilstaand leeft alles hier’ is een bloemlezing uit het werk van de in 2015 overleden H.H. ter Balkt. Peter J.R. Vermaat vindt hem een groot dichter. Over het gedicht ‘Grote beuk’ zegt de recensent: ‘In die grote, nu omgevallen en in zijn eigen gat begraven boom zie ik de dichter, die naar zichzelf kijkt als hij er eenmaal niet meer is. Wie zijn eigen dood voorspelt, is geen profeet, maar wie in dat vooruitzicht de verbinding tussen hemel en aarde kan leggen, is waarlijk een dichter.’

'Ontleed mij tot ik weet waarvan jij bent gemaakt' is een regel van dichter Gijs ter Haar, want 'als niemand je snapt weet je niets te delen' en delen wil hij in de breedst mogelijke zin. 'Het is wellicht zelfs de enige rechtvaardiging voor het bestaan van de kunstenaar.' Poëzie was de trigger die hij op nodig had - dat zou best eens voor ons allemaal kunnen gelden.

‘Lijfrente’ van Vrouwkje Tuinman is een opgewekte bundel terwijl alle gedichten gaan over dood, afscheid nemen en rouw ervaren. Hoe kan dat, vraagt Ernst Jan Peters zich af. Is het de ironische afstand die maakt dat het gemakkelijker is om te praten over het grote gemis?

Ze had niet veel te vertellen, zei deze bescheiden dichter toen we haar uitnodigden voor een interview, maar haar gedichten wilde ze wel delen. Johanna Kruit schrijft haar hele leven al poëzie voor volwassenen en kinderen, van haar verschenen ongeveer 50 dichtbundels en kinderboeken. Daar voegt ze regelmatig nog iets aan toe bijvoorbeeld via Facebook en gelukkig nu ook hier.

De nieuwe bundel van Moya De Feyter wordt door haar uitgever aangeprezen als ‘een caleidoscopisch prozagedicht’. Herbert Mouwen vindt dat ‘Massastrandingen’ veel zelfwerkzaamheid van de lezer vergt: “De vele teksten die op allerlei wijzen verspreid zijn over de bladspiegel in verschillende lettertypes en met een variëteit aan al dan niet vetgedrukte zwart- en grijstinten roepen bij mij het beeld op van de lezer als strandjutter, die heel wat teksten die zijn aangespoeld op te rapen heeft.”

Deze week neemt redacteur Eric van Loo de lezer mee voor een kijkje achter de schermen. Volgens ‘Onze Taal’ is zowel typfout als typefout correct. Dat neemt niet weg, dat we de tekst zonder typfouten bij de lezer willen bezorgen, zeker waar het gaat om het hart van de tekst: het gedicht. Er zijn dichters voor wie hoofdletters heilig zijn, anderen struikelen al over een komma.

Frans Terken schreef vanaf 2008 een dichtwisseling met Joop Scholten, tot aan diens overlijden in 2018. Het gemis is voelbaar, de inspiratie minder en toch probeert hij in beweging te blijven want in poëzie immers schuilt zoveel troost en kracht. Het gedicht voor Joop Scholten is zo'n voorbeeld waarin stilte oplost omdat het benoemd wordt.

Kamiel Choi over ‘Dansen te ontspringen’ van Rosa Schogt: “De titel intrigeert. Welke dans ontspringen we in deze poëzie? Waarom heet de bundel niet ‘Dansen ontspringen’, maar ‘Dansen te ontspringen’? Het ‘te’ associeer ik met een imperatief, iets wat we te doen hebben. Dansen te ontspringen is dus zelf een bezigheid, ja het is zelf een dans. Dat maakt deze titel paradoxaal en intrigerend.’ Het is ‘verfrissende poëzie die ik veel liever lees dan doorwrochte metafysische zwaarwichtigheid”.