Archief

Zijn deze dichters vergeten? Werk van B. Roest Crollius, Han G. Hoekstra en Ellen Warmond. Schijnt hun leven tussen de regels? Weerspiegelen hun daden in hun gedichten? Wat betekenen hun woorden nu nog? Hebben zij de huidige dichters geïnspireerd?

Kamiel Choi bespreekt ‘Hoe het werkt’, de nieuwste bundel van Nachoem Wijnberg. Een complexe bundel: ‘Poëzie schrijven die niet alleen over poëzie gaat, maar pretendeert de werking van poëzie te verklaren is een buitengewoon ambitieus project. Wijnberg is een dichter van het kaliber dat dit geloofwaardig maakt.’

Wie was Kees Francke? De rustzoekende nomade uit Den Haag, wordt, na zijn Winterreise die hem via Rotterdam en Groningen naar Zeeuws-Vlaanderen voerde, opnieuw geëerd op zijn laatste halte. Wie denkt dat er op cultureel gebied in Zeeland niets valt te genieten, draagt een bril met Randstedelijke glazen, immers ook onze columnist Rogier de Jong beoefent daar zijn poëzie.

In de gedichten van Enno de Witt gebeurt er tenminste iets, zelfs de dagelijkse boodschappen worden opgeruimd. Met zinnen als ‘de kieren in het dak / gedicht met pek en stro, zoete geur / van hooi in de winterstal sluit de kille / vriesmist buiten en in onze verknoopte / wol hoeden wij warmte en vergetelheid.’ En dat is een bijzonder prettige bezigheid.

Het commentaar van Erik Solvanger. We bespreken de recensie van zijn bundel ‘Waarom het leven in een witte jas sneller gaat’ door Jeroen van Wijk. Over de ‘medische’ invalshoek zegt Solvanger dat dit maar een heel beperkte en eenzijdige visie: ‘Veel belangrijker in mijn werk zijn de klassieke en mythische thema’s, naast de absurdistische en de surrealistische thema’s.’

Annika Cannaerts, ‘de personages in mijn kortverhalen vind ik helden, een ander zou ze makkelijk losers noemen. Ze creëren waanzinnige constructies in hun hoofd om zich toch maar niet verlaten te hoeven voelen en ontvluchten daarbij de realiteit op onverschrokken en dappere wijze. Ook in mijn poëzie gaat het vaak over de troost van de verbeelding.’

Als je op zoek bent naar een overzicht van de stand van zaken in de Nederlandstalige poëzie, doe je er goed aan een editie van ‘Het Liegend Konijn’ aan te schaffen, zegt Maurice Broere. ‘De samensteller Jozef Deleu geeft je in dit blad een prachtige staalkaart van bekende en (nog) onbekende dichters.’

Op zaterdagmiddag 23 december organiseren Hans Heesen en Hans Puper een Meander Live Special, een feestje met H.C. ten Berge. Ter gelegenheid van zijn 85e verjaardag (een dag later) wordt hem een handboek aangeboden dat bestaat uit een serie artikelen over zijn dichtbundels, proza, essays en vertalingen. Ten Berge leest een bloemlezing voor uit zijn poëzie, hij krijgt een interview en gaat in op reacties van bezoekers.

Onno-Sven Tromp ervaart de gedichten in ‘Zabriskie’, de nieuwste bundel van Peter Verhelst, als intens en overweldigend: ‘Met zijn fysieke en zintuiglijke taal creëert Verhelst voor zijn reizen zeven verschillende droomwerelden, waarin alles kraakt en zingt, alles smacht en jankt.’

In een eigentijdse column wijst Jan Loogman ons op toekomstige daden. Dat de eerste daad die van het gesprek moet zijn, beseft iedereen. Hij haalt de twaalf lessen van Czeslaw Milosz aan uit het gedicht 'Wat heb ik geleerd van Jeanne Hersch?' Als zesde deze: ‘Dat de verslaving van de intellectuelen van de twintigste eeuw baratin was, ofwel: onverantwoord gekwebbel’.

Powervrouw met powershoot, haar eigen Venus van Willendorf, vrouw 2.0 die niet alleen zonne-energie gratis vrij laat komen, alle alarmbellen laat afgaan, de hartslag omhoog brengt op het podium waar ze bijt en sist of lieflijk verder gaat met haar eigen ultra-effectief systeem maar ook hier op papier: Maaike van Steenis.

‘Een engel van glas’ is de vijfde bundel van Ron Elshout. Hij gaat over tijdsbeleving, een thema dat je in een minder goede bundel kan doen gapen, maar in een bundel als deze met een hernieuwde blik doet kijken. Dood, bestaande en herinnerde liefde, cyclisch en lineair tijdverloop, het momentane dat voorbij is zodra je het ziet. Een recensie van Hans Puper.

Een interview met Simon Mulder en zijn grote liefde voor het verleden, ‘het verlorene’, vooral voor de vormentaal en de inhoud van kunst en literatuur. Over de wetten van de retorica, de stijlmiddelen – metafoor, herhaling, rijm, hoe we in deze postmoderne tijd niet zo moeilijk moeten doen over klassieke thema’s. Was de invloed van poëzie groter in die tijd?

Britt Corporaal vindt de tweede bundel van Yentl van Stokkum, ‘Winterbloeiers’ een prachtige bundel met een urgent gevoel: ‘De bundel schetst een wereld die ten onder gaat. De titel doet bovendien denken aan de vraag die Van Stokkum centraal lijkt te stellen in deze bundel: kunnen we nog wel gaan bloeien?’

Zijn deze dichters vergeten? Werk van Hans Vlek, Herman Gorter en Guillaume van der Graft. Wat betekent het woord 'liefde'? Wat het woord 'rood'? Wat 'God'? Zijn dat woorden waarvan zij hoopten dat die anderen zouden inspireren. Hebben ze geleid tot de poëzie van nu?

Jeanine Hoedemakers ziet zichzelf bij het lezen van ‘Voetafdrukken’ van Jeannette Coppens als een toeschouwer. Ze wordt niet in de gedichten gezogen en staat vaak aan de kantlijn. Maar: ‘Het moet gezegd, haar gedichten houden mijn aandacht goed vast, ze boeien.’ Ze omschrijft de poëzie van Coppens als 'stevig zacht'.

In het dagelijks taalgebruik spreken we van abstract en concreet. In de poëzie spreken we zelden over abstract, maar van hermetische gedichten als tegenhanger van figuratieve en anekdotische gedichten. Hermetisch betekent letterlijk 'afgesloten', 'geheimzinnig'. Willem Tjebbe Oostenbrink filosofeert over deze ‘moeilijke poëzie’ of ‘onverkende bron, rijk aan betekenis die ontdekt moet worden.’ Met een schets van verschillende materiële zaken en immateriële zaken.

Wist u dat ‘heimwee keert in vlinderslag in een honderddagenbad’? Dichter Gaël van Heijst maakt prachtige verstilde beelden met ‘vriestij die neerslaat in gaten op aarde / in de regels van mijn akker’. Zo leren we ook ‘het is hol de wolken te wegen / of te vragen aan een long / hoe een laatste zucht hoort te zuchten’.

Bij de start van de rubriek Commentaren hebben we eigenlijk maar één vraag: Wat maakt iemand tot een goede recensent? We stellen deze vraag aan recensent Hans Puper. Als oud-redacteur recensies geeft hij zijn persoonlijke mening hierover. Het commentaar van Hans Puper.

Wat valt er toe te voegen aan de negentien bundels die een gelauwerd dichter als Emma Crebolder heeft gemaakt? Wat heeft haar identiteit als dichter bepaald? ‘Door de teugels van het sonnet te laten vieren, kwam er in ongebonden vorm meer ruimte vrij voor inhoud.’ , zegt ze en ook ‘soms vermoed je dat je dicht aan het ongezegde hebt geraakt.’

Hettie Marzak beveelt ‘De donkere kamer’ van Aly Freije in samenwerking met fotograaf Annemarie van Buuren van harte aan: ‘Het is een bundel om te lezen en te herlezen, niet met de bedoeling om alles te kunnen duiden, maar om te genieten van de taal en de foto’s en je mee te laten trekken, het geheimzinnige verhaal in.’