Archief

Hans Puper interviewde Mathijs Sanders, hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde, onder andere over het huidige universitaire poëzieonderwijs en -onderzoek en zijn werkwijze als recensent.

Marc Bruynseraede dook in het ‘Gedichtenboek 1962-2022’ van Roger de Neef, ‘Het hier’ genaamd: ‘’Gedichten van Roger de Neef lezen is een feest voor het intellect en de honger naar speelse, soms kinderlijke buitelingen van jazzy vrijheid en bodemloosheid van het gevoel. ‘Het Hier’ is niet zomaar een bundeling van het geschrevene maar een terechte existentiële présence en intensiteit, waarmee de dichter ‘het leven celebreert in al zijn slordigheid’. ‘Hier’ staat voor het tijdloze en onverklaarbaar nu.’’

Als Sinterklaassurprise hebben we vandaag een tweede publicatie, een column van Bram Mieras over een light verse gedicht van Kees Stip die hier jongleert met de uitdrukking ‘de berg heeft een muis gebaard’. ‘Plezierdichten’ zei Drs. P, daarmee verwijzend naar de lol die zowel de dichters hadden in het maken ervan als hun publiek in het lezen. Wij gunnen u een extra pleziertje.

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het zeventigste antwoord komt van Pom Wolff.

Paul Bezembinder schrijft geen toegankelijke poëzie in zijn bundel ‘Duizelingen’, al levert het soms wel ingenieuze bouwwerken aan gedichten op. Peter Vermaat houdt wel van wat speur- en uitzoekwerk, maar komt tot de conclusie dat: ‘Het nadeel van intellectueel poëtische uitdagingen is dat ze te snel het karakter krijgen van raadsels, die – eenmaal opgelost – hun aantrekkingskracht verliezen.’

Jan Loogman was in Rome en zag wat Hester Knibbe ooit opschreef: 'Beelden van Huisraad, Golfplaat, Afvoerbuis: een tempel van god Onooglijkheid'. Wie niet waagt, komt niet verder in deze stad die behalve van rommel ook bruist van lawaai. Is het wel lawaai, vroeg hij zich af. Hollanders zijn gewoon niet ervaren in het spel van geluid.

De afkeer van het burgerlijke, het concrete, eenduidige, was vanaf de jaren vijftig in de Vlaamse poëzie al aangesneden door schrijvers als Paul Snoek en Hugo Claus. In de jaren zestig werden zij opgevolgd door Nic van Bruggen en Patrick Conrad met een poëzie muzikaal van factuur, op woordklank gericht en meer of minder expressionistisch. Pieter Sierdsma komt met prachtige voorbeelden.

Æde de Jong recenseert de nieuwste bundel van Joke van Leeuwen, 'Aan tafels' en laat zich meevoeren in één lange, meanderende stroom poëzie. ‘Dat de lezer meegevoerd wordt in die zee van beelden komt ook door het bedwelmende, pakkende ritme.’ Met herkenbare motieven als de verstrijkende tijd en gemis ‘weet Van Leeuwen onze wereld trefzeker, zonder al te veel oordelen, in mooie beelden te vangen.’

Dichter Albert Hagenaars is een pelgrim, onrustig, voortgedreven door nieuwsgierigheid naar vooral plaatsen en mensen, maar hij kent ook het tegendeel: het urenlang op één plaats bezig zijn met poëzie, hetzij die van hemzelf hetzij die van een ander. Dat geeft iedere keer een andere werkelijkheid. Elk woord, zelfs elke combinatie van in geen enkele taal bij elkaar horende letters, roept associaties op.

In ‘Ontwrichte gedichten’ van Elvis Peeters licht de dichter zijn poëtica toe in ‘Toegevoegd proza’. Dat kan nooit goed gaan. Hettie Marzak aan het woord: ‘Volgens Peeters moet een gedicht centraal staan als levende entiteit en gebruikt het de dichter als medium. Waar de gedichten beperkt bleven tot algemeenheden en registraties als mededelingen en omschrijvingen, daar ontwikkelt het proza zich als mystieke codetaal. Geen van beide overtuigen, het blijven lege woorden zonder betekenis.’

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het negenenzestigste antwoord komt van Antony Samson.

Douwe Wilts is razend enthousiast over nieuwste bundel van Paul Demets: ‘’Met ‘De hartvinger’ heeft Paul Demets een weergaloze poging gedaan om de dualiteit op te heffen. En dat gevoel stroomt nu, vier weken nadat ik de bundel voor de eerste keer gelezen heb, nog steeds door mijn lichaam, het gonst in mijn hoofd, het heeft zich in de bodem van mijn ziel genesteld.’’

De nieuwe column van Hans Puper. De eerste alinea maakt nieuwsgierig: “Laatst vond ik een werkdagboek terug waarin ik boeiende ervaringen, interessante observaties en te onthouden tips noteerde. Toen ik stopte met werken, schreef ik er opmerkelijke passages, regels of strofen in die ik tegenkwam. Zoals deze: ‘Een troep ganzen – schrijvend met elkaars ganzenveer.’ “

‘Een druppel rolt van het blad / en het water gaat zingen.’ Zo is het met een woord van dichter Taco van Peijpe ook, het rolt bij ons binnen, beroert ons, tikt ons zachtjes aan, blijft even talmen, nestelt zich dan en vindt voorgoed een plaatsje. Mee te voelen hoe je ontstaat zodat je ergens blijft.

In zijn eerste recensie bespreekt Tom Veys de bundel ‘Waagzin’ van Geert Viaene. Het centrale thema is vallen. ‘’Het maatschappijbeeld dat in ‘Waagzin’ wordt beschreven, is niet altijd positief en soms zelfs pijnlijk, maar het is wellicht een poëtische oproep naar ons, de burger, de lezer, iedereen. In deze bundel is een talentvol dichter aan het woord die de zee, het vallen en de tederheid een meesterlijke stem geeft.’’

Eigenlijk gaat mijn werk vaak over bijzaken, over vreemde gedachtekronkels of glimwormen, zegt Marjolijn van Heemstra. Wel heb ik sinds ik moeder ben best veel geschreven over geboorte en leven met kinderen. Mijn fascinatie voor het grote, ongrijpbare echoot eigenlijk altijd wel door in mijn werk. Als stadsdichter wil ik, naast de actualiteit, graag ruimte geven aan het leven dat ondertussen door blijft gaan.

Inge Boulonois bespreekt de tweede lichtvoetige bundel van Peter de Liefde, ‘De Canon Licht Verdicht. De Vaderlandse Geschiedenis Nieuw Berijmd’, waarin De Liefde de lezer smakelijke humor voorschotelt in vijftig luchtige verzen. ‘De bundel is plezierig systematisch opgebouwd: verzen belichten de vijftig vensters der vaderlandse geschiedenis uit de officiële Canon van Nederland anno 2020.’ 'Alles bij elkaar vormt De Vaderlandse Geschiedenis Nieuw Berijmd een aangename, gevarieerde en toegankelijke bundel. Lichtvoetigheid is het middel par excellance om lucht te kloppen in de saaie, zware kost die geschiedenis kan zijn.’

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het achtenzestigste antwoord komt van Monica Boschman.

‘Bewijs van bewaring’ is de tweede bundel van Iduna Paalman. Herbert Mouwen was in 2019 onder de indruk van haar debuut, nu zegt hij dat zij in veel gedichten ‘de tijd openbreekt’ in haar poëtisch historisch onderzoek naar miskende vrouwen, ‘vrouwen die de tand des tijds niet of slechts gedeeltelijk overleefd hebben’. Toch vindt hij niet alle gedichten even geslaagd.

Hans Franse is een groot liefhebber van beeldende kunst en altijd geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen. Al vele jaren bezoekt hij de Biënnale in Venetië, nog fascinerender is Documenta in Kassel. Hij merkte veel taal op, veel luisteren en veel engagement met de dingen om ons heen, wat niet slecht is maar op een gegeven moment verlangde hij erg naar een verhelderend beeld.

Joost Dancet bespreekt het gedicht 'Giacometti' uit 'Vertakkingen' (2021) van de Vlaamse dichter Roland Jooris (°1923). Roland Jooris zet zijn portret in woorden van de gerenommeerde beeldhouwer visueel neer zoals de kunstenaar het zelf deed. Als lezer word je, nog meer dan in andere poëzie, uitgedaagd om traag en behoedzaam te lezen en te herlezen en zelf op zoek te gaan naar zin en betekenis, door verbanden te vinden tussen de woorden, en tussen de woorden en het onderwerp.