Archief

In haar debuut gaan alle gedichten over afstand, zowel in tijd als in ruimte, en het verlangen die op te heffen. Met haar eigen stem verbindt Dorien Dijkhuis zich met de wereld. Haar poëzie wordt door klank en ritme voortgestuwd en kent nieuwsgierigheid, lichtheid, speelsheid en magie maar ook eenzaamheid en onkenbaarheid. Poëzie is daar hét middel bij uitstek tegen.

Maurice Broere bespreekt 'Onder de vogels' van Dirk Kroon: 'De dichter is een man op leeftijd en dat levert bespiegelingen op over het leven. De gedichten zijn stuk voor stuk voorbeelden van poëtisch vakmanschap en zeker het lezen waard, maar echt ontroeren willen ze niet. De thematiek is goed uitgewerkt, maar het is niet echt een onderwerp dat je origineel zou willen noemen. Dit dubbele gevoel blijft een beetje hangen na bestudering van de bundel.'

Ter gelegenheid van Bevrijdingsdag kozen recensenten Hans Puper, Eric van Loo en Janine Jongsma een gedicht over vrijheid en bevrijding. Werk van Remco Campert, Ida Gerhardt en Toon Tellegen.

‘Al mijn kappers’ van Willem van Zadelhoff heeft volgens Hans Franse als hoofdthema de vergankelijkheid als een worsteling tegen het verleden: ‘beelden van toen roepen andere beelden op, herinneringen aan overleden vrienden en bekenden, aan zijn gestorven vader.’ Sombere en sobere poëzie, met veel aandacht voor het juiste woord; een bijzondere bundel, waarin de schaduw van het verleden nooit verdwijnt.

Moeten we wantrouwend staan tegenover initiatieven van dichters die zorgzaamheid tonen en zoeken naar verbondenheid? Benutten zij dit als masker en gaat het hen er louter om in deze tijd van schaarsheid toch een podium te hebben? Jan Loogman reageert op het artikel van dichter Delphine Lecompte in de NRC van 10 april (zie ook onze Nieuwsbrief 16).

Dichter Jan Kleefstra maakt kleine verhaaltjes die hij nodig heeft, hij wil ‘een groots plan tot onweer weven’ en zich ‘een kleine wolk als bloeiwijze wanen’. Hoe doe je dat? In ieder geval door zijn woorden tot je te laten doordringen, te herhalen en misschien luidop te spreken. ‘De deining voorblijven en je het ruisen herinneren.’

Recensent Herbert Mouwen vindt ‘Liefde in tijden van brand’ van Mark Boog zeer toegankelijk en de moeite waard: ''De buitenwereld kan zo destructief zijn, zo alles vernietigend in brand staan, zo’n vuurzee zijn, dat je geen keus hebt dan om je af te schermen. Je moet. Wanneer je je dat realiseert, dan is er altijd nog het vuur in jezelf dat jou (en je geliefde) ontplooiingskansen geeft: de vurige liefde, het brandende verlangen, ‘het zinderende lijf’, de smeulende aanwezigheid van de geliefde die bij tijd en wijle explodeert in verhitte hunkering.''

Voor Janine Jongsma is een nieuwe wereld opengegaan; iedere dag wordt zij ondergedompeld in andermans poëzie en ze vindt die wereld fascinerend mooi! Door het lezen en schrijven van recensies komt ze niet meer toe aan het dichten zelf maar dat vindt ze niet erg. Ze heeft in ieder geval een meer dan lezenswaardig debuut neergezet waar het plezier vanaf spat.

In de derde Poëzie Kort van dit jaar bespreken we vier bundels: Carl Norac – ‘Journal de gestes / Gebarendagboek’ (Eric van Loo), Brigitte Spiegeler – ‘Ongeëvenaard’ (Janine Jongsma), Jozef Deleu (redactie) – ‘Het Liegend Konijn 2020 / 1’ (Hans Puper), Gilles Boeuf – ‘Generaties’ (Eric van Loo)

Zijn het enerzijds zinnen als “de hemel heeft je ingeduffeld met zijn allerzachtste deken”, anderzijds komt dichter Rik Dereeper met een term als Kontjessmart, noemt hij eerst “het geile krijsen heeft zij aan de meeuwen uitbesteed”, later wordt het “taal die krimpt (sterven, erven, even), zo bestaat het laatste jaar uit stapjes door nat zand”. In Vlaanderen wordt men nog gelauwerd!

Met ‘De verschroeide Hof van Eden’ schotelt schrijver Daniël Van Hecke de lezer een kanjer van dichtbundel voor: 160 pagina’s en 13 cycli. Een bundel die ook zijn licht op de actualiteit laat schijnen, getuige het bijvoeglijk naamwoord ‘verschroeide’ in de titel. Marc Bruynseraede raadt de lezer aan de iPad bij de hand te houden: ‘De auteur beschikt over een brede culturele en cultuurhistorische bagage en gebruikt deze graag als referentiekader.’

Moralistische critici zijn er altijd geweest, maar de laatste jaren zijn zij vanuit hun ideologische ‘gelijk’ soms zo fel, dat ze angst van dichters en waarschijnlijk terughoudendheid van uitgeverijen veroorzaken. Het gevolg als zij daaraan toegeven: nietszeggende bundels, die je niet langer dan een paar dagen bijblijven. De maandelijkse column van Hans Puper.

Schrijven met een bepaalde urgentie, welke dichter voelt dat niet zo, maar naast je eigen stem ook die van anderen te laten horen is voor Shabnam Baqhiri van levensbelang. Haar maatschappij-kritische toon zoekt nog een vorm, past zich elke dag opnieuw aan, hoeft ook niet mooi te zijn zolang ze de betekenis maar niet verliest.

Peter Vermaat rekent ‘Het weefsel’ van Daniël Vis tot de zogenoemde filosofische poëzie. Maar binnen dit genre vormt het een positieve uitzondering: ‘Een ogenschijnlijk zachte stem die met een scherpe tong het scalpel in je dagelijkse ervaring van de werkelijkheid blijkt te hebben gezet.’ Tegenover de mythe van een kleine mens die door een groot opperwezen in een onbegrijpelijke en ongrijpbare wereld geplaatst is stelt Vis een nieuwe mythe: ‘die van de mens die met de taal zijn eigen omtrek uitbeitelt uit de ervaren werkelijkheid.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het zesentwintigste gesprek, met Jan Runhardt. Als je jezelf een ongevaarlijk hobbyhacker noemt is dat dan net zoiets als een creatief techneut? Deze altijd geduldige webmaster weet beide zaken in ieder geval aan de leek uit te leggen, desnoods in een gedicht. Dat komt door zijn band met Meander!

Marc Bruynseraede heeft genoten van de bundel ‘Omtrek van water’ van Philippe Cailliau: ‘Als je zoiets fluïde en archetypisch als water tracht te vatten, betekent dit voor Cailliau’s poëzie zoiets als finaal thuiskomen. Zijn taal toont dat overvloedig aan. Maar meer dan zee, dan water, is er de verkenning van de taal en van het innerlijk. Het rijke taalgebruik straalt speelse lenigheid uit. De toon is ook rustiger geworden dan in de voorgaande bundels.’

Nieuw en bijzonder werk van Astrid Arns. Een prachtige zin als ‘Taal is het speelgoed dat we kennen, maar hij zwijgt’ of ‘Taal is geen kleefkruid maar verbroken verbinding’. Laaf u aan haar betekenis, gooi met haar een steen in de vijver en voel de rimpeling.

‘In het vlees’ van Roelof ten Napel is een lijvige bundel. Het kostte Paul Roelofsen wat moeite om er in te komen, al was het maar omdat de 140(!) genummerde sonnetten uit het eerste deel op willekeurige volgorde door elkaar staan. Het tweede deel, ‘Het uitschot: Iskariot’, is een indrukwekkende monoloog waarin de dichter zich vereenzelvigt met Judas. ‘Deze poëzie vraagt een overmaat aan geduld, toewijding en concentratie.’ Maar de moeite loont: ‘Intense poëzie van de buitencategorie die boeit, woelt, tergt en niet loslaat.’

Binnenblijven leidt bij Hans Franse tot lezen en muziek maken. Hij laat ons genieten van een boek van Rinus Ferdinandusse vol schrijfmachines en telefooncellen, superieure maskerades van namen en situaties van politici en kunstenaars, test en passant onze Couperuskennis en hoopt wat licht te zenden in onze duisternis. De muziek komt wellicht een andere keer. 

‘Daimoon megas’ van Christine D'haen is een rijk gedicht, vol verwijzingen. Compromisloos geschreven, want ‘al het daimonische staat tussen het goddelijke en het sterfelijke in’. Hettie Marzak deelt de associaties die het gedicht oproept, en ziet ondanks alle bitterheid en leegte (het veelvuldige 'het is niets') toch een teder einde.

Peter Vermaat laat zich meevoeren door de poëzie in ‘De droom van eb inkt diervoer’ van Erik Bindervoet: ‘Misschien is dit ook wel de sterkste kwaliteit van Bindervoet ’s poëzie, namelijk dat je door de taal in een stroomversnelling van klank en associaties getrokken wordt, die zijn eigen structuur en logica aan je oplegt zonder dat je de behoefte voelt om op het gebied van betekenis het stuurwiel in handen te blijven houden.’