Archief

Poëzie trekt massa’s mensen, hordes die komen kijken en luisteren naar wat rappers, rollers en transperformers te zeggen hebben. Maar werkt zulke poëzie wel op papier? Wat in de praktijk werkt kan theoretisch immers nog helemaal fout zijn. Uitgeverij In de Knipscheer biedt ons een kans om dit te onderzoeken, met een mooi uitgevoerde nieuwe debuutbundel: Boks van Didi de Paris.

Aan de interpunctieloze sprookjes van Mieke C. Vermeulen in De zee niet gezien vandaag kleven nogal wat pluisjes en dat geeft regelmatig een wollig resultaat.

Bij Meulenhoff kwamen min of meer tegelijk liefst drie boeken uit waarin Jan G. Elburg centraal staat. Siem Bakker verzorgde met het brievenboek Een halve eeuw vriendschap een uitgave van de correspondentie die Jan Elburg en Koos Schuur in de periode 1943-1992 voerden; Jan van der Vegt schreef met De man met de drietand zijn biografie en stelde met Ik zie scherper door de taal ook een uitgebreide bloemlezing uit zijn gedichten samen.

Al heeft de dichter Nijhoff (1894-1953) maar een relatief klein oeuvre op zijn naam staan, hij is er een van de klassieke Nederlandse dichters van de twintigste eeuw mee geworden. Met Er steeg licht op van beneden. Vluchtige verschijningen in de poëzie van Martinus Nijhoff verrijkt Johan Reijmerink de literatuur over hem met een in alle opzichten indrukwekkende studie.

Mooi!, dacht ik, mooi! En bij het volgende gedicht, en bij het volgende. Het kon niet op. Zoveel goede gedichten, en toen gebeurde het: aan het einde van deze lijvige bundel, bij het op één na laatste gedicht gingen mijn haren overeind. Het was lang geleden dat lezing van een gedicht dit tot gevolg had. Joke Schrijvers' Niet vast te leggen maakt indruk!

Avantgaerde is een geheel volgens oude ambachten geproduceerd poëzietijdschrift: loden letters, zware kwaliteit papier, een oeroude pers van 6000 kg. De derde editie bevat werk van Mieke van Zonneveld, M.A.W. Ouderyte, Simon Mulder en Lennard van Rij.

De werkelijkheid ligt altijd achter het scherm van clichés waarmee wij dagelijks leven. Toch blijven echte dichters proberen om de feiten van het dagelijks bestaan door middel van hun verbeelding op nieuwe manieren te verkennen en te verbinden. Is de auteur van Ook dit is een vorm van geluk zo'n 'echt' dichter?

De vijftig beste gedichten van Wim Brands is mogelijk het eerste deel van een serie bij Compaan te verschijnen bloemlezingen van Nederland­se en Vlaamse dichters onder redactie van Chrétien Breu­kers. Voor twintig eurocent per gedicht leest de lezer zich aan deze bundel rijk. Wat een kostelijke gedichten schrijft Brands!

In Als ik blind word toont de Deense dichter Niels Hav zich een scherpe observator. Hij is op een onnadrukkelijke manier geëngageerd, kan laconiek filosofisch zijn en heeft oog voor de licht absurde kanten van het menselijk bestaan. Hav lezen is met dank aan vertaler Jan Baptist een verfrissende ervaring.

Uit veel hedendaagse poëzie zijn de mensen door de nooduitgang verdwenen. Laat staan dat in die gedichten vleselijke verstrengelingen beschreven worden. Hoe anders bij Annemarie Estor in haar nieuwe bundel De oksels van de bok.

De ‘Generatie van ‘'27'’ geniet wereldwijd vooral faam dankzij Federico García Lorca. Andere bekende leden van deze invloedrijke kunstenaarsbeweging waren onder meer Salvador Dalí, Luis Buñuel, Rafael Alberti en de latere Nobelprijswinnaar Vicente Aleixandre. Een van de minder bekende exponenten van ‘27’ is de dichter Luis Cernuda (Sevilla, 1902 – México City, 1963). Aan de kwaliteit van zijn poëzie lag het niet, maar Cernuda was mensenschuw en moest bij het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog halsoverkop in ballingschap, waardoor hij het directe contact met zijn lezende landgenoten verloor. Dat Cernuda’s gedichten de tand des tijds echter voorbeeldig hebben doorstaan,

Luis Cernuda HET GEVAL VAN DE VERMOORDE VOGEL Nooit zullen we weten, nooit, om welke reden op een dag die lichten lichtjes flikkerden; was het een droevig schuim, een sterkere bries of niets wellicht. Alleen de golven die het weten. Minachtend tonen zij daarom vandaag hun kleur van ogen, hun kleur nog onbekend, zelfs als een herinnering iets tot hem zingt, iets op zachte toon. Het was een vogel die misschien vermoord was; niemand die het weet. Door niemand of door iemand die triest is misschien op de stenen, op de muren van de hemel. Maar daarvan weet men niets vandaag. Alleen een lichte flikkering van lichten, een kleur van ogen in de golven of de bries;

Volgens Harry Vaandrager laat Ingmar Heytze nergens in Ademhalen onder de maan blijken dat de bundel geschreven is vanuit een zekere, of onzekere urgentie. En daarzonder wordt iedere bundel krachteloos, stelt hij.

Het overbekende gedicht 'Vrede' publiceerde Leo Vroman voor het eerst in 1954, in een aflevering van De Gids. Wilma van den Akker bespreekt het en wijst ook op twee latere varianten ...

Een woord valt uit het nest van Jan Loogman bevat o.a. observaties over de niet altijd harmonieuze kindertijd en reflecties over volwassenheid. In de gedichten strijdt meligheid met venijn. Soms wint de een, soms de ander.

In Mijn naam is Legioen zoekt Menno Wigman woorden ‘voor alles waar geen woord voor is’. Hij vraagt zich wanhopig af of zijn missie als dichter zal slagen: Hoe kan mijn dichterschap in deze wereld functioneren? Wat drijft ons tot waanzin? Hoe werkt de dood op ons in? Maar vergeet ik de liefde niet? Kan ik het leven nog begrijpen in deze mediageile, hectische en vervreemdende wereld?

De lijn tussen het gevoelige en sentimentele is een dunne. In Een vindbare plek passeert Herman Verweij die lijn nogal eens en komt dan uit aan de verkeerde zijde.

Jurjen Keessen THUISKOMST het grijze land van herkomst heeft nooit echt bestaan terugkeer is dus uitgesloten naar het land van water stilte riet waar je ooit vandaan gekomen bent de rivier die doelloos door de vlakte kronkelt brengt je er regelrecht terug sterntjes ganzen ooievaars overdaad van zilverreigers roerdomp bevers en de wind die in het riet ruist maar het grijze land van herkomst heeft nooit echt bestaan manische karekieten norse reigers zijn aangesteld om te waken voor je thuiskomst terugkeer zal niet gaan

Jurjen Keessen (1949) publiceerde Ballades/Structuren, een dichtbundel met ballades in de stijl van de 15e-eeuwse Franse dichter François Villon met foto’s van Dolf Middelhoff. Van dezelfde dichter en fotograaf verscheen in 2011 de bundel Het Eiland.

Nachoem M. Wijnberg publiceerde met Als ik als eerste aankom zijn veertiende bundel. Een zeer aparte en, helaas, nog altijd weinig gekende dichter. Een dichter wiens poëzie een gebruiksaanwijzing behoeft, maar die zeer, zéér de moeite waard is.

Anneke Haasnoot publiceerde in de reeks 'Verse voeten' van de Witte Uitgeverij haar bundel Binnen mijn Zinnen. De uitgeverij werkt nauw samen met haar auteurs. De samenwerking is hier geslaagd: er is krachtige, volwassen poëzie uit voortgekomen.

Sterke beelden, indringend verwoord, met een mooie balans tussen het aardse en metafysische. Hedwig Speliers verdient ruimere aandacht dan hij tot dusverre gekregen heeft. Fortuna's lieveling, het moest er maar eens van komen.