Archief

In zijn vorige column schreef Hans Puper over het luminisme van Gorter en schilders uit zijn tijd. Overeenkomsten kun je makkelijk laten zien, ook tussen de impressionistische werkwijzen en het sensitivisme van Gorter. Lastiger wordt het als om heftige emoties gaat.

Enno de Witt moest zijn ideeën en fantasieën als dichter herschrijven. Na schrappen en witregels invoegen werd de poëzie evenwichtig, toegankelijk, herkenbaar. Poëzie is een onvermijdelijkheid, zegt hij en zo botste hij tegen ons aan, wierp ons omver. En als poëzie dan helemaal geen functie, doel of nut heeft en al helemaal niet maatschappelijk is, blijft dit over.

De laatste drie dichters met hun werk stellen zich vandaag voor. Ook zij werden genomineerd voor de Rob de Vos-prijs 2022 en kregen een eervolle vermelding. Drie verschillende sterke gedichten die indruk maakte op de jury. Laat u verrassen en lees het vakkundige commentaar van onze jury.

‘Gedichten gaan voor mij om het spel, om de dans, het slaan van de hakken.’ zegt Anne Provoost. Ze hoopt oprecht dat de lezer van haar bundel de uitbundigheid voelt van een vrouw van 57 die als een kind de mogelijkheden ontdekt van het dichten. In poëzie is betekenis niet langer de essentie. Er gebeuren daar interessantere dingen.

Nu de winnaars bekend zijn van de Rob de Vos-prijs 2022 is het tijd om de overige genomineerde gedichten onder de loep te nemen. Vandaag stellen wij de eerste vier dichters aan u voor. De jury gaf hun gedicht een eervolle vermelding en dat was met goede reden. Lees hun commentaar op de gedichten.

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? De medewerkers van Meander zijn achtereenvolgens serieus, speels, poëtisch, humoristisch, streng, onderhoudend, kort, (iets) te lang, verlegen, duidelijk, zeker, geërgerd, motiverend, vluchtig of vragend. Het drieënzestigste antwoord komt van Æde de Jong.

Met zijn gedicht ‘Tweeluik’ wint Jan-Paul Rosenberg de Rob de Vos-prijs 2022. De 6-koppige jury gaf zijn gedicht de hoogste score en bekroont het met de eerste prijs. Hij ontvangt de Rob de Vos-trofee en honderd euro. De tweede prijs is voor Aleid Bos met haar gedicht ‘Wikkel mij in servetjes’. Bowy Schouten wint met zijn gedicht ‘pantserdeling’ de derde prijs. Maak kennis met de dichters en hun winnende gedichten. Lees het commentaar van de jury.

De beste herinneringen aan een grote emotie op de planken heeft Hans Franse aan Josef van den Berg. Als een toneelspeler emoties uitdrukt is dat zijn beroep. Aanvankelijk dacht hij dat die emotionaliteit echt was en soms is dat ook zo. Hij mist de poppenspeler, herinnert zich het bijna homeopathisch toneel: bestrijd emoties met emoties en je komt er gereinigd uit.

Rogier de Jong bespreekt 'Leven's bazaar' van Jacob Groot (°1947), een klaagzang van een dolende ziel, treurend om het verlies van een geliefde. 

In de bundel ‘Kijken met andermans ogen’ van Ad Zuiderent sleurt de dichter je mee in zijn wijze van onderzoeken van natuur en landschap. Herbert Mouwen: ‘Het dichterschap van Ad Zuiderent is niet alleen een ontmoeting met de werkelijkheid of een herinnering daaraan, hij lijkt door middel van zijn poëzie die werkelijkheid ook een persoonlijke ordening te geven. In hoeverre voor hem de werkelijkheid chaotisch is, geeft hij deze in zijn gedichten een eigen(zinnige) samenhang. De dichter Zuiderent is een literair kunstenaar die daartoe in staat is.’

Jantine de Jong heeft vertrouwen in God en mensen. Dat is voor haar essentieel. Maar ze stelt zich ook de vragen ‘Wat beweegt ons? Is er een overeenkomst in het mens-zijn?‘ Zo verbindt zij zich met de tijden en dat brengt haar bij haar gevoel. Haar bundel 'Oergroen' is een testament van: dit heb ik ervaren en dit heb ik lief.

Jeanine Hoedemakers heeft genoten van ‘Vluchtstofgoud’, de tweede bundel van Dien L. de Boer. Ze ziet een goed observatievermogen en krijgt prachtige beelden voorgeschoteld: ‘De dichteres verlaat het ouderlijk huis voor een ander, misschien beter leven. Ze doet stof op, keert uiteindelijk terug naar Friesland en beseft de waardevolle uitkomst van haar reis. Het ene gedicht is wat beeldender dan het andere, dat is juist goed. Niet alleen mensen kunnen elkaar naar voren schuiven, ook gedichten kunnen dat.’ Een longread.

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het tweeënzestigste antwoord komt van Fiet van Beek.

In de bundel 'Libretto' van woordenjutter Peter Holvoet-Hanssen zijn een 65-tal Lied- en Muziekdoosgedichten gebundeld. Voor de aandachtige lezer is er zelfs een snuifje melancholie te ontdekken achter de onschuldig-speelse woorden. Recensent Marc Bruynseraede: ‘Wat zo bijzonder is aan de poëzie van Peter Holvoet Hanssen is dat zij jonge mensen de zin voor avontuur toont via speelse fantasie, nieuwsgierigheid en bereidheid om met de taal op zoek te gaan naar nieuwe horizonten. Zo wordt poëzie nog spannend.’

Is de allegorie uit de mode vanwege de zedenles die achter de vermomming schuilgaat? We laten ons in dit post-hedonistische tijdperk niets meer vertellen. De kerk heeft afgedaan, filosofen zijn elitaire leuteraars en journalisten leugenaars. Rogier de Jong over een goede parabel waar je het verhaal wordt ingezogen, verleid om de verborgen boodschap via een schokeffect tot je te nemen.

Petra Sips maakt duidelijke, compacte gedichten. Als Vlaamse scherpt zij haar liefde voor het Nederlands aan. Krachtig zet zij amazones neer, witte kruizen, klokken, kinderen, omstandigheden, gebeurtenissen, details. Of zij nu veters strikt, draden spant, pennen drijft, ze bereikt de overkant. Haar poëzie is als ‘Het brood op de stoep. De stroop aan het mes de kruimels erin.’

Uit de debuutbundel ‘Wij capabelen’ van Laura Broekhuysen blijkt dat de dichter een band heeft met Ijsland. Vormexperimenten en effecten worden regelmatig toegepast, maar komt dit de poëzie ten goede? Peter Vermaat: ‘Er valt veel over deze bundel te zeggen, maar helaas niet dat de taal je bijblijft, laat staan dat de woorden in je hoofd gehamerd worden of het ritme je bloedsomloop meesleurt in een dans of cadans.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het vierenveertigste gesprek, met Æde de Jong. Over het simpele feit dat je als recensent over poëzie mag schrijven, hoe interessant het is om te zien hoe een gedicht in elkaar steekt en hoe een dichter te werk gaat.

Wim Platvoet stoort zich aan de overdreven lovende flaptekst van ‘Zolang kunnen woorden wijken’, de tweede bundel van Rosemie Mels. Zeker als deze loftuitingen door de dichter in kwestie niet worden waargemaakt. Zijn het eigenlijk wel gedichten, of enkel in die vorm gegoten? ‘’Het is allemaal te voltooid, te af, te clichématig – en daardoor juist het tegendeel van ‘wat haar zichzelf maakt’.’’

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het eenenzestigste antwoord komt van Monique Bol.

Maurice Broere is erg te spreken over de tweede bundel ‘Storm na storm’ van Annemie Deckmyn: ‘Met strak gecomponeerde verzen die een mooie verbeelding van de werkelijkheid en het innerlijk leven van de dichter geven. De thema’s zijn niet modieus, maar gaan over de belangrijke dingen: dood, ouder worden, relaties, liefde, natuur, eenzaamheid. Opvallende motieven zijn kaarten, kompas, codes op een scherm. Ze weet steeds andere lagen aan te boren, die je niet zou verwachten.’