Archief

Met ‘Lopen op los zand’ hebben Daniel Billiet, Erwin Steyaert, Hilde Pinnoo, Hilde Van Cauteren en Ann Van Dessel een groot aantal bijzondere en goed leesbare gedichten over een moeilijk onderwerp geschreven. Vrijwel alle facetten van de ziekte komen aan bod. Het wordt nergens sentimenteel, omdat alle gevoelens die kanker teweegbrengt er mogen zijn. Verdriet, pijn, medeleven, woede en zelfs rancune. Reden genoeg voor Eric van Loo om deze bundel een jaar na zijn verschijning alsnog te bespreken.

‘Mijn gedichten zijn vaak licht van toon. Maar op een magische manier moet er altijd een vertelling, een gedachte of bespiegeling in verborgen zitten. Het mooiste van poëzie is heel simpel, het gaat om het wonder, iets wat je niet begrijpt en waar je ontzag voor hebt en dat iets transformeer je in iets anders.'

Dit voorjaar was Lieke Marsman writer-in-residence bij het Tilburgse Literatuur Festival. Zij zou een boekje schrijven over de stad en haar ervaringen aldaar. Het liep volstrekt anders. Haar slepende schouderklachten bleken veroorzaakt te zijn door een vuistgrote tumor. Een paar dagen na het festival ging zij onder het mes, en tijdens het opkrabbelen schreef zij toch nog een boekje. Een briljant betoog volgens recensent Eric van Loo. Over hoe een ziek lichaam zich verhoudt tot een zieke wereld, in één essay en twaalf gedichten.

Anke Labrie, beeldend kunstenaar en dichter, maakt kleurrijke, speelse, figuratieve schilderijen met grote details terwijl ze in haar gedichten kleine en alledaagse zaken mild en liefdevol aangeeft.

Groot verdriet om verlaten liefde of de teloorgang van de wereld is niet genoeg voor goede poëzie. ‘Onder de avondklok van de liefde’ van de Vlaamse Bart Stouten is een ‘best of’-bundel met daarin als extra de nieuwe bundel ‘Mobieltje met kapitein Haddock’. Ernst Jan Peters las hem en vond de nieuwe bundel niet het voorlopige hoogtepunt van een spannende ontwikkeling. Verdriet verpakt in grote woorden en versleten beeldspraak.

‘Onbeschoft, zo wit’ krijgt een wervende tekst mee: ‘Alzheimer verwordt tot jazz in deze derde, voldragen bundel van Anouk Smies, over de erosie van de menselijke geest.’ Maurice Broere las de bundel met wisselend genoegen. Sommige gedichten over alzheimer leiden tot ontroering, en de vormgeving vindt hij lekker eigenwijs. Maar: ‘De bundel valt me toch wat tegen, omdat op sommige plaatsen de beeldspraak mij tegenstaat, weinig natuurlijk overkomt en gezocht is.’

Yolandi de Beer over de bundel ‘Krap uit die see’ van de Zuid-Afrikaanse dichter Fouri Botha: ‘De auteur maakt de lezer met krachtige beelden deelgenoot van zijn diepe wantrouwen jegens de wereld om hem heen, een wereld die hij ervaart als onveilig en bedreigend. Zijn woorden roepen een gevoel van ongemak op bij de lezer, een pijnlijk schuren.’

In het onderdeel geschiedenis op de site van Meander ontbrak nog een belangrijk onderdeel: de rol van Joop Leibbrand, de grote man achter de Klassiekers en de recensierubriek. Die aanvulling staat er nu.

‘Alles komt terug’ is de nieuwe bundel van Antoon Van den Braembussche’. Volgens Ivan Sacharov had hij ook ‘Niets komt terug’ kunnen heten – Boeddha beweerde al dat alles niets is. ‘Van den Braembussche schrijft een beetje luie poëzie (…). Hij laat de taal (te) weinig werken. [Moet] er niet een reden zijn om dóór te lezen, net zoals er ook altijd een reden moet zijn om door te leven?’

‘24 uur in het licht van Kila&Babsie’ van Kila van der Starre en Babette Zijlstra is de eerste titel in de beoogde reeks ‘woorden temmen’ van grange fontaine, een nieuwe uitgeverij op het gebied van cultuurparticipatie. Toch zullen de meeste lezers denken, dat dit boek zelf ‘woorden temmen’ heet, met ’24 uur enz.’ als ondertitel. Eric van Loo is onder de indruk van het aanstekelijk enthousiasme waarmee het boek geschreven is, al komt hij ook tot de conclusie dat ‘woorden stromen’ de lading beter zou dekken.

‘De zoete versie’ is de derde poëziebundel van Leo Hermens (1961). Ondanks de verleidelijke titel konden deze gedichten Peter Vermaat niet bekoren: “Behoudens af en toe een verstopt rijmwoord is aan het bovenstaande [‘Over het onzelfzuchtige’, p.11] geen touw vast te knopen en daarmee zal het ontegenzeggelijk het stempel ‘hedendaags’ opgedrukt krijgen door deze en gene in het uitgeverswezen en binnen de redacties van literaire tijdschriften.”

Herbert Mouwen over het ‘Leonard Nolens Handboek’ onder redactie van Carl de Stryker & Yves T’Sjoen: ‘Het ‘Handboek’ over het werk van de dichter Leonard Nolens voorziet in een behoefte. Het draagt bij aan het toegankelijk maken van zijn oeuvre, zeker voor lezers die niet letterkundig geschoold zijn. De 29 artikelen die in dit boek zijn opgenomen, bespreken alle uitgegeven bundels (en dagboeken) van Nolens van zijn inmiddels al vijftig jaar durende dichterschap.’ Het is een interessant en rijk boek.

Tsead Bruinja over het goede doen, het verhevene van poëzie en het alledaagse van een handleiding en het verschil in toegankelijkheid tussen de twee dichters in hem.

Hans Puper: ‘Lucien Custers heeft het zich niet gemakkelijk gemaakt met zijn biografie ‘Alleen in wervelende wereld’ van Johan Andreas dèr Mouw (1863 – 1919), niet alleen omdat deze pas zeven jaar voor zijn dood dichter werd, maar ook omdat veel levensfeiten niet meer te achterhalen of op juistheid te controleren zijn.’ Toch is hij boeiend: ‘Ik denk dat Custers met deze biografie (…) een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan een hernieuwde belangstelling voor Dèr Mouw.’

‘Kussen uit Brugge’ is een door Tom Ingelbrecht uit het Latijn vertaalde bundel liefdeslyriek van Janus Lernutius (1545 - 1619). Joop de Vries is onder de indruk: ‘[Het] is een staaltje van hogeschool - vertaalkunst. Niet alleen [Ingelbrechts] kennis van het Latijnse lexicon, de grammatica en vormleer, maar ook zijn creatieve omzettingen in aantrekkelijk en fraai Nederlands maken deze bundel heel leesbaar en genietenswaardig.’

Vijf jaar lang schreef de Belgische dichter en criticus Michel Bartosik (1948 - 2008) essays in de Poëziekrant onder de titel ‘Berichten uit het sorteercentrum’. Tien jaar na zijn dood verschijnt een bundeling van deze bijzondere en vaak diepgravende verhandelingen. Peter Vermaat zag zich voor de opgave gesteld: hoe recenseer ik zo’n gevarieerde verzameling essays? Het resultaat is een alleszins lezenswaardige recensie, misschien wel een essay op zich.

Maurice Broere vindt ‘hoe verder geen punt’ van Rob Zweedijk een fascinerend debuut. Hij zoekt enerzijds woorden voor wat zich nauwelijks laat omschrijven en maakt daar anderzijds geen punt van. ‘Opvallend is dat er naast alle leestekens en hoofdletters veel (werk)woorden zijn weggelaten, waardoor de taal erg compact wordt en de lezer hard moet werken om de essentie te doorgronden.’

In gesprek met Turingwinnaar Jan-Paul Rosenberg probeert Elly Woltjes achter de betekenis van zijn gedichten te komen en legt zij werkwijze, aanleiding en bedoeling vast.

In ‘Poëzie Kort 2018 / 3’ recensies over ‘Toverdrankjes voor geluk’ van Hein Heijnen & Merik van der Torren door Lennert Ras, ‘Kitaar my kruis’ van Adam Small door onze Zuid-Afrikaanse recensente Yolandi de Beer, ‘Hotel Vanilla Sweet’ van Mark van der Schaaf en een mooie vertaling van ‘Het leven in Rome’ door Horatius. De laatste twee recensies werden geschreven door Hans Puper.