Archief

Wat is er belangrijker op de werkvloer: dat colbert dat je snel aanschiet als een bezoeker zich meldt of dat gedicht dat achter je bureau hangt? Columnist Jan Loogman over poëzie op de werkplek en stilstaan bij een contact dat zomaar vriendschap is, ‘om overmorgen iets te hebben achtergelaten, daar moet je vandaag voor zorgen’.

‘En ook de wolken erboven toen zijn niet meer en wat ze beweerden is vergeten’ dicht Frans Thooft en in weemoed gaat hij verder over de landschappen die in een lichaam zijn geboren en gestorven en ‘dan opgeborgen alleen’. Maar hij heeft het ook over een ‘paradijselijk park’, ‘een korf vol dromen’, ‘altijd in beweging’ zijn en ‘vingers als vlinders’. Kies maar.

Recensent Kamiel Choi over ‘De schaduw van wat zo graag in de zon was blijven staan’ van Mattijs Deraedt: ‘Een bundel die probeert in kunstzinnige en precieze taal te beschrijven wat het betekent om een man te zijn in de jaren twintig van onze eeuw. Deze bundel is een zorgvuldig geregisseerde woekering van beelden, die zeker zijn merites heeft. Soms komt het op mij iets te kunstmatig over.’

Van de Amerikaanse dichteres Heather Christle (1980, New Hampshire) verschijnt later dit jaar bij Atlas/Contact Het boek der tranen, een boeiend werk over de fysieke, culturele en politieke aspecten van menselijk huilgedrag. Sander de Vaan sprak met haar over haar boek, waarin onder anderen ook de Nederlandse performancekunstenaar Bas Jan Ader aan bod komt.

Recensent Hans Franse is gefascineerd door de bundel ‘Een bedelnap in het behang’ van Luc Vanhie: ‘Er is een groot verband tussen Vanhie en Paul van Ostaijen: deze poëzie zou zonder de jong gestorven voorganger anders zijn geweest. De beeldspraken en metaforen zijn niet altijd bevattelijk, maar fascineren en intrigeren wel.’

Hoe lang geleden is het dat wij een belofte voor de toekomst waren? Gelukkig is onze hoop gevestigd nu op Mona Thomasse die schrijft alsof ze nooit anders gedaan heeft. Bij en met haar ‘kraken trappen in een zelfbedachte taal’, ‘porselein lacht’, ‘beelden snerpen nog ergens’ en ‘punten vormen woorden’. En die cello bespeelt ze ook nog eens!  

Het bijzondere van René Smeets is dat hij met zijn bundel ‘Alles gestolen’ voortgaat in de geest van het werk van de Duitse dichter Hans Magnus Enzensberger. Recensent Maurice Broere wordt er vrolijk van: ‘Met een licht spottende stijl worden de meest uiteenlopende zaken besproken en in verband gebracht met de in deze wereld levende mens.’

Hans Puper lost een paar misverstanden op over Meander, recensenten en de opvatting dat het belangrijk is de bedoelingen van een dichter te kennen.

Vanuit een bloemengemeente nabij Gent deelt dichter, kunstenaar Koen Vlerick met ons zijn flowerpower. Er zijn genoeg redenen actief te zijn als kunstenaar en naast wereldvrede is de poëzie misschien wel ons basisrecht. Die van hem is muzikaal en verrassend, speels en tegelijk nadrukkelijk, verzonnen en tevens heel natuurlijk, met nieuwe woorden in een tegenwoordige tijd.

‘Lippebiter Fan L. / Lippenbijter van L.’ van Anne Feddema kun je het best lezen in het Fries, met de Nederlandse vertaling als ondersteuning. Volgens recensent Hans Puper fonkelt en bruist het Fries: ‘Levenslust en doodsbesef uiten zich in absurdisme, humor, bizarre observaties, tederheid en dat alles in een aanstekelijke ritme, ondersteund door begin-, midden en soms volrijm, tweeklanken en de combinatie van korte en lang aangehouden klinkers.’

Soms beslaat een antwoord op een vraag een hele gedichtencyclus... Schrijver, vertaler en theatermaker Peter WJ Brouwer is het nieuwsgierige jongetje dat verder kijkt dan de waan van de dag en op papier de vertaalslag maakt. Tussen de regels door staat wat er ook gezegd wordt. De inspirerende wisselwerking met muziek en theater verlevendigt de beelden en dialogen op papier.

Volgens Marc Bruynseraede is in ‘Het buikje van de kikker’ van René Hooyberghs een dichter met een grote culturele bagage en liefde voor de kunst aan het woord: ‘De weergalm van het artistieke vind je overvloedig terug in deze bundel. En het mededogen voor het kleine, het onooglijke, dat ons met de neus op de poëtische essentie van de dingen drukt.’

‘Wat je niet allemaal ziet onderweg’, dichter Julien Holtrigter noteert het zodat wij het ook kunnen zien. Hij zet ons aan tot beweging, ‘niets helpt ergens tegen behalve bewegen’, en ontroert met een ‘veel te zachte hand op onze schouder’. Ogenschijnlijk eenvoudig deelt hij met ons zijn gedachten. Er is het weidse uitzicht naast het donkere gat.

De poëzie van Hester Knibbe in ‘Inzake dit huis’ toont zich spanningsvol in haar enjambementen en verrassende beeldwisselingen volgens Johan Reijmerink: “De scherpzinnige waarnemer Knibbe is in deze bundel in staat geweest het oog het wonder te laten vervullen voor de ziel ‘dat te openen wat geen ziel is, de gelukzalige wereld van de dingen en hun god, de zon’.

Weet u (nog) wie de internationaal meest bekende Nederlandse dichter was uit het begin van de 16e eeuw? Hans Franse brengt ons terug bij Janus Secundus en een wereld die steeds ‘kleiner’ geworden was onder andere door de uitvinding van de boekdrukkunst. Hij verdwaalt bijna in het luisterrijk cultureel Hof van Marguerita van Savoye maar komt uiteindelijk weer terug op het Haags Noordeinde.

In zijn serie over naoorlogse Vlaamse dichters bespreekt Jan Buijsse dit keer een gedicht van Ben Cami: ‘In een boot, onder de nacht’ (1988). Cami was met o.a. Remi C. van de Kerckhove (zie Klassieker 217) redacteur van Tijd en Mens. Het blad luidde vanaf eind 1949 de vernieuwing van de Vlaamse poëzie in. Hun leerschool was de verwoesting van de oorlog. Nog lang zullen in Cami’s werk de echo’s ervan doorklinken.

‘Duikvlucht’ van Wim Vandeleene is een knap volwassen debuut. Recensent Paul Roelofsen: ‘Vandeleene schrijft helder en beeldend. Meestal blijven zijn verzen ook van het begin tot aan het eind op de juiste spanning. De ernstige ondertoon die naarmate de bundel vordert steeds voelbaarder wordt, is een bezorgdheid over waar het met de aarde naar toe moet. Vandeleene laat zich niet overweldigen door deze ongerustheid, hij houdt afstand, maar juist dat maakt deze bundel zo sterk.’

Dichter en kunstenaar Elly Stolwijk over een van de betekenissen van poëzie: iets creëren wat eigenlijk niet kan bestaan, of: het tijdelijk opheffen van afstand, over het onvoltooide dat samengaat met het verlies van de geliefde, het gemankeerd zijn, over witregels, waarnemingen en wanhoop en over hoe het beeldende werk en het geschreven woord zich tot elkaar verhouden.

Recensent Herbert Mouwen dook in ‘575 Haikoots’, een bundel van Kees van Kooten: ‘Deze verzamelbundel is bedoeld voor een breed lezerspubliek en voorziet in een behoefte, zeker in deze tijden van zoveel mogelijk thuisblijven. Niet alleen de poëzieliefhebbers, maar ook lezers die de subtiele humor van deze schrijver en televisiepersoonlijkheid waarderen, kunnen ervan genieten. De haikoots zullen je als lezer vele malen een glimlach bezorgen.’

‘Waar ik ook kijk raakt de tijd het water’, dicht Judith Omtzigt. Bijna afstandelijk bekijkt ze zichzelf en de wereld, met liefde voor de natuur en de mens en oog voor detail. In korte strofen en helder, laat ze ons voelen hoe je een eenheid kunt bereiken in en buiten jezelf en toont ze ons het grote verband.

In de zesde bundel van Peter van Lier - ‘(Af)breken (op)ruimen (in)pakken’, staan afscheid en de dood centraal. Recensent Hettie Marzak ziet vakmanschap: ‘Bij Van Lier klopt altijd alles: als een rederijker zorgt hij ervoor dat zijn gedichten in hun ogenschijnlijke wirwar van witregels en spaties toch steeds vormvast zijn. De enjambementen werken als verkeersdrempels die het langzamer bewegen afdwingen.'