Bladeren door Meander

De winnaar van de Rob de Vos-prijs 2020 is Daphne Schrijvers (1975) uit Groningen! De 7-koppige jury gaf haar gedicht de hoogste score en bekroont het met de eerste prijs. Zij ontvangt de Rob de Vos-trofee en honderd euro. De tweede prijs is gewonnen door Monique Wilmer-Leegwater (1966). De derde prijs gaat naar Taco van Peijpe (1946). Lees hier de drie winnende gedichten van dit jaar en maak kennis met de dichters.

'Overstekend wild’ zorgt ervoor dat er een grotere alertheid van ons mag worden verwacht voor wat zich onverwacht aan ons kan voordoen, vindt Johan Reijmerink in zijn bespreking van de gelijknamige bundel van Herman Leenders. 'Blijkbaar kunnen we ervaren dat zich op ongelegen momenten ervaringen kunnen voordoen, waarbij wij zwijgend op zoek [zijn] naar ontroering.’

Karel Wasch over zijn vriendschap met Murk A. J. Popma die geen fietsenmaker of brillenslijper werd maar als bibliothecaris kwam te werken op de Vrije Universiteit. Dat deed hij op geheel eigenzinnige manier. Maar als beroep vulde hij steevast in: Dichter. "In dat opzicht was hij een soort Slauerhoff, die zei alleen in zijn gedichten te kunnen leven."

Dichter, verhalenverteller Ekster Alven voert schijnbaar zonder lijn of doorgaand verhaal je snippers poëzie die blijven hangen. Rijke beeldenpracht, omvergooiend, kolkend, brandend, niet verklarend maar lawaaierig en toch loepzuiver met regels als “Om de ultieme schoonheid van werk of kennis te zien moet je een klein gerucht omzetten in een koude ziel” als ook “scheuren in mijn jeans, bij jouw knieën”.

Maurice Broere dook in de bundel ‘Slagwerk, een kleine coronasuite’ van Mark Meekers: ‘Alle thema’s die wereldwijd een rol spelen komen in de bundel langs: eenzaamheid, huidhonger, angst, onzekerheid, ouderen, kwetsbaren, de overbelaste zorg, contact, afstand, heimwee. Ook de positieve kanten van de periode komen aan bod. Er is meer oog voor natuur. Er komt wel een heel aardig beeld van een heel unieke periode in naar voren met alle bijbehorende emoties.’

Ko de Laat is zeer veelzijdig. Hij schrijft gedichten, liedjes, theaterteksten, columns en is journalist en performer. Van hem verschenen inmiddels twintig dichtbundels. Regelmatig is hij op NPO Radio 5-programma's te horen. Zijn liedjes zijn vertolkt door bekende zangers als Pia Douwes, Tony Neef en Ronnie Tober. Inge Boulonois sprak met hem.

De bundel ‘Het donkere hart van de zonnebloem’ van Maria de Groot ziet recensent Hettie Marzak als een verborgen juweel: ’De Groot verbindt het daagse met het eeuwige, het lagere met het hogere, met een eigen symboliek, een sterk ritme en eindrijm en een mooie taalplastiek. Herlezing is aan te raden; dan ontsluiten sommige gedichten zich zoals een zonnebloem dat doet.’

Taal vormt voor Pol Bracke de rode draad doorheen zijn loopbaan. Stapsgewijs eiste de poëzie een plaatsje op, al bleef die tot nog toe binnenskamers. Zijn gedichten zijn observaties in mild melancholische toon met een originele woordkeus en onvoorspelbare inhoud. Binnenrijm dat je bijblijft en je in schuinte achterna hijgt, beter kan het niet.

Marc Bruynseraede bespreekt ‘Warhoofds leerdichten 2’ van Alain Delmotte: ‘Stilte en Licht hebben zovele dichters en beeldende kunstenaars vóór Delmotte reeds geïnspireerd. Zijn bespiegelingen brengen ons naar de diepten van introspectie, naar de onderliggende lagen van ons denken, voorbij alle materiële en futiele beslommeringen des levens. Ik denk dat het het diepzinnigste is wat Alain Delmotte reeds geschreven heeft.’

Liefde voor de taal, liefde voor Haarlem, een relatief nieuw perspectief, het was bij elkaar genoeg om Insayno tot stadsdichter van Haarlem te benoemen. Heel even leek het erop dat het ook voldoende was om hem te handhaven, ‘een tweede kans te geven’. Al gauw bleek dat toch niet zo te zijn. Jan Loogman vraagt zich af of dit niet anders had gekund?

De poëtische ontdekkingsreiziger Sacha Landkroon deelt met ons het actueelste dat hij te bieden heeft. Een beetje schrijnend, beetje schurend, doordacht romantisch. Het gros van zijn wereldreizen speelt zich af in de veilige omgeving van zijn eigen denkhoofd. Als daar maar geen poëzie van komt, zeggen ze dan. Nou toch wel! Verwondering blijft altijd het toverwoord.

Om deelgenoot te kunnen worden van de bundel ‘De bruidsvlucht’ van Annemarie Estor moeten wel enkele flinke stappen gezet worden, volgens recensent Herbert Mouwen: ‘De gedichten van Estor zijn inderdaad gesloten en weinig toegankelijk, ze stellen hoge eisen aan de lezer om ze te begrijpen. De gedichten kunnen ook gezien worden als een vorm van poëtische vertelkunst. Allerlei aardse zaken worden in een kosmische en mythische context gepresenteerd.’

Wim van Til stelt dat zijn talent als dichter beperkt is, zijn liefde voor de poëzie is des te groter. Die komt zeker tot uiting in de enorme collectie die hij in het Poëziecentrum bijeenbracht. “Ons taalgebied kent eindeloos veel goede dichters, er worden zulke mooie, treffende, bijzondere gedichten geschreven. Ik ken mijn plekje in het geheel en daar ben ik ook op m’n plaats.”

Hans Puper over ‘Liederen uit het oerbos’, het debuut van Adriaan Krabbendam: ‘Je herkent de liederen, voelt ze aan, ze zetten je verbeelding aan het werk, maar echt verstaan kun je ze vaak niet. ‘Liederenuit het oerbos’ is dan ook geen bundel voor lezers die gefrustreerd raken als ze geen greep op een gedicht krijgen. Laat je dat los, dan valt er veel te genieten’. Hij vindt het een prachtbundel.

Een van de leukste dingen die Alja Spaan doet is het wekelijks voorlezen van een groep ouderen in het verzorgingshuis. Niets relativerender dan herinneringen te delen en naar elkaars verhalen te luisteren. Omdat ze dit al jaren doet zijn het haar vrienden geworden en ja, ze weten dat ze soms over hen schrijft maar dat hoeven ze niet te horen.

De bundel ‘In tongen spreken’ van H.C. ten Berge is volgens recensent Paul Roelofsen een toegankelijke bundel die niet in tongen spreekt, maar erover: ‘Een aangrijpende bundel met veel gezichten die moeilijk is samen te vatten. Wel kan deze in één zin worden gekwalificeerd; waarover Ten Berge ook schrijft het is van een uitzonderlijk hoog niveau.’

Hans Puper vraagt zich in gemoede af of hij nog wel ironie in zijn columns mag gebruiken, omdat het stijlmiddel vaak niet meer wordt herkend of wordt afgewezen door ernstige schrijvers van hoe verhoud ik mij tot-poëzie.

De poëzie van Johanna Kruit ontroert en troost met zinnen als “Jij schudt het verleden, het verdriet uit mijn haren, vangt me op in je hoofd”. Onverminderd sterk is zij, herkenbaar en dus bijna aanraakbaar. Het is heerlijk dat ze met ons meeloopt als “hoge wolken in de lucht”.

Recensent Geert Zomer vindt dat ‘Nachtvangst’ van Froukje van der Ploeg een taalspel vol suggestie is: ‘In het donker is het immers moeilijk om kleuren en vaste contouren te onderscheiden? De dichteres stelt zich kwetsbaar op en vist in donker water. Het hoofdpersonage voelt zich overgeleverd aan de grillen van het universum, die zich laten vangen in dromerige poëzie.’

Er zit in wijn een gevoelscomponent die de zintuigen beroert en ons iets laat ervaren dat op de een of andere manier boven de directe werkelijkheid uitstijgt. Poëzie kan hetzelfde doen. Met de dichter deelt de wijnmaker zijn roeping en het verlangen om de tijd te overwinnen. Sander de Vaan ontmoet Mauro Alberto García die beide liefdes combineert.

Recensent Johan Reijmerink is een kenner van de poëzie van Cees Nooteboom, hij bespreekt de bundel ‘Afscheid’: ‘In een verkort parcours loop ik langs de staties vol beklemmende en openhartige herinneringen. Nooteboom heeft zich in deze bundel meer van zijn scherpsnijdende etsnaald dan van de verhullende duisternis bediend. Hij heeft ons een fijnzinnig beeld van zijn spiritueel dichterschap gesneden.’