Archief

In Ljubljana zag Hans Franse op de markt een melkautomaat: melk, vitaliteit, leven; de dichter is een koe, schreef Achterberg. Zou er geen markt zijn voor al die sigarettenautomaten die werkloos zijn geworden? Maak ze tot poëzieverstrekkers voor verslaafden aan het Woord! Omdat hij zoveel reist en zelden de provinciestad Alkmaar aan doet, heeft hij het project ‘pakje kunst’ gemist.

Het gedicht ‘Wie zich samen herhaalt’ van Roelof ten Napel (°1993) staat in 'Dagen in huis' (2021). Het is een eigenzinnige ode aan de vriendschap. Geen platgelopen paden, geen clichés – noch inhoudelijk, noch in de verwoording. En dat is in niet geringe mate te danken aan de originele metafoor waarmee het gedicht opent. Joost Dancet bespreekt.

De verzameling kort bestek in de bundel ‘De vlucht van de levenloze libellen’, zou moeten leiden tot eeuwige verte, maar dat is niet het geval volgens Peter Vermaat: ‘Naar mijn gevoel blijft het in deze bundel allemaal teveel aan de oppervlakte. De taal is te beschrijvend, teveel vrijblijvend en te weinig aangrijpend. De dichter springt op iedere pagina weer in een nieuwe uitdossing uit zijn verkleedkist, maar blijft vervolgens draaien en buigen, blijkbaar in de verwachting van applaus.’

Schrijven is voor Ann Van Dessel een levensnoodzakelijke behoefte, net als eten, drinken, slapen, tekenen en in haar eentje in de natuur wandelen. Wanneer ze over iets schrijft bestaat er al een zekere afstand tot het gebeuren en het onderwerp. ‘Tijd’ ervaart ze als noodzakelijk om te kunnen schrijven. De emotie moet bij de lezer liggen, niet in het gedicht.

Zelden zal een bundeltitel zó letterlijk genomen kunnen worden als die van de nieuwe bundel van Erik Jan Harmens: ‘de man die blauw werd’, zegt recensent Ivan Sacharov. Maar ook: ‘tegelijkertijd zit er iets anders in die titel, iets wat zich aan dat letterlijke (letterlijk) onttrekt. Taal laat zich niet onder één noemer vangen. Net als een mens, trouwens. De kracht van hun directheid – of moet ik zeggen eerlijkheid? – maakt deze insisterende gedichten soms heel sterk.’

Rogier de Jong verrast met beheerste gedichten vol filosofische gedachten. ‘Een wereld die je altijd wel /had vermoed maar die pas / bestond toen jij hem bedacht’. Schijnbaar moeiteloze details en een eenvoud die bijzonder is. Nieuw werk dat meteen staat als een huis waarin we willen wonen. ‘Wie nu / niet sterft zal ook morgen nog leven.’

Marc Bruynseraede bespreekt ‘Meeuwenpraat’ van Lut De Block: ‘De gedichten zijn eenvoudig, gemakkelijk leesbaar, met hier en daar een dubbel bodempje of metaforisch versierinkje, maar sober. Ze klinken zo gewoon dat je je afvraagt of het hier soms geen doordeweekse dienstmededeling betreft. Maar het zijn in feite pretentieloze kanttekeningen, tekens van verlangen, van gemis, die je alleen maar met peinzende stilte kan beantwoorden.’

Johan Mostertman moet als literaire herbergier veel mensen blij hebben gemaakt. Rogier de Jong over zijn oud-docent Grieks die vanuit zijn belangstelling voor de dichtkunst sites (waaronder die paarse) begon waarop je zelf gedichten kon plaatsen. Een vorm van gastvrijheid die je niet veel meer zag in poëzieland. Meerdere dichters hebben zijn sites als springplank gebruikt.

Op deze dag voor moederdag een kleine selectie uit gedichten rond ‘moeder’. Werk van Wiljan van den Akker, Karel Jonckheere, Rutger Kopland, Ischa Meijer, K. Schippers Annie M.G. Schmidt en Rogi Wieg. Ontroerend, hilarisch, beschouwend en zorgwekkend, herinneringen en gedachten over die zo belangrijke vrouw.

''De bundel 'De 44 beste gedichten van de Herman de Coninckprijs 2023' geeft een mooie dwarsdoorsnede van de hedendaagse poëzie en is een ideale manier om kennis te maken met veel dichters die nu actief zijn'', aldus recensent Maurice Broere. Naast bekende dichters komen er ook veel onbekende poëten langs die, zeker gezien de lage prijs, 'een heerlijk meergangendiner' vormen.

De generatiegenoten van Hester van Beers moeten zelf uitvinden wat hun plaats in deze snel veranderende wereld is. Daar schrijft ze graag over, van leeftijdsgenoten krijgt ze terug dat ze zich herkennen in haar gedichten. Hoewel we meer verbonden lijken te zijn dan ooit, is er veel eenzaamheid. Onlangs won ze de hoofdprijs van De Gedichtenwedstrijd.

Vandaag een duik in het verleden met een zeer vermakelijk artikel over het enfant terrible van de literatuur, dichter en schrijver A. Marja. Volgens Marc Bruynseraede stond Marja bekend als practical joker en haalde hij voor en direct na de Tweede Wereldoorlog grappen en grollen uit. Maar hij was ‘een pain in the ass voor literatoren of andere stervelingen die het pad van Marja kruisten en waarmee enige onenigheid tot stand gekomen was. Hij haalde er rigoureuze grappen mee uit, die hem niet altijd in dank werden afgenomen.’

‘Een hoofd dat vol van velden / de vluchtroep van de merel hoort’ dicht Paul Bezembinder maar hij haalt ook Freud aan, ‘melancholie is ingedroogde rouw’. De Grote Jupiter, Fortuna, de Bijbel, Horatius of de weidevogelen, reservetijd of het hier en nu, de gulden snede, der mensen bede en God. Ramen open voor deze aubade.

In ‘Kleine wereld’ van Mattijs Deraedt vindt Æde de Jong zintuigelijke poëzie met oog voor detail: ‘De wereld van Deraedt is niet zo klein als de titel van de bundel doet vermoeden. Hij ziet in alle kleine dingen het grote geheel weerspiegeld. De gedichten behandelen grote thema’s, maar missen soms de diepte om ontroering, vervoering of voor mijn part walging teweeg te brengen.'

Zoals er gedichten zijn die het onzegbare onder woorden lijken te brengen, zo kan muziek raken aan gevoelens waar woorden te klein voor zijn. Poëzie en muziek zijn uitingsvormen die aan elkaar verwant zijn. Jan Loogman onderzoekt deze stelling op een van de eerste mooie lentedagen van dit jaar. Is er poëzie die zo blij kan maken als muziek?

Een zevental gedichten rond de dagen 4 en 5 mei. Werk van Jana Beranová, Willem van Toorn, Remco Ekkers, Toon Tellegen, Mustafa Stitou, Rogi Wieg en Ted van Lieshout. ‘Breekbaar, met kaarsrechte rug, schokkerig bewogen of stil, van kou en van as, van opstijgen en licht, kus en geen kus, een verschil, wijsheid, wel of geen mond, verleden tijd en huidige.’

In zijn laatste recensie voor Meander bespreekt Johan Reijmerink ‘Balts’, de nieuwste bundel van Luuk Gruwez: ‘Het in beeld brengen van wat we ons bewust zijn en niet bewust kunnen zijn, en bewust zouden willen ervaren van onszelf en/of de ander, weet Gruwez in tal van observaties van personen en situaties, al dan niet op zijn familiekring betrekking hebbend, aan ons voor te leggen.’ Daarnaast weet Gruwez ‘altijd weer het verhevene opzienbarend te verbinden met het aardse, het seksuele.’

Alter en Ego in een tweegesprek ter kennismaking. Als vaste medewerker van Meander heb je zo je verplichtingen en columnist Jan van der Vegt wijdt zich met plezier daaraan. Over verontwaardiging, biografeling, de vijfde zondag, zinnige vragen, in hoeverre schrijven recensenten over zichzelf? Over de verhouding tussen een dichter en zijn werk die anders is dan bij een prozaïst. Nog meer?

Yolandi de Beer is onder de indruk van ‘Plundering’, de nieuwste bundel van Antjie Krog. Volgens haar kun je het beste de bundel in één ruk uit te lezen: ‘Korte pauzes om bij te komen, of om te ademen zijn wel toegestaan, en soms ook even nodig. Precies wanneer je denkt dat Antjie Krog zichzelf onmogelijk kan overtreffen, doet zij het toch. Antjie Krog ís en blíjft een revolutionair en een vorst. Deze bundel is kwetsbaar, sober, actueel en onmisbaar.’

Pieter Sierdsma maakt graag gedichten bij schilderijen en tekeningen, het verbindend thema is vaak het vreemde, een unheimlichkeit, en in het geval van vandaag, de dreiging onder het gewone of scherpe licht. Onthaaste gedichten, schreef een recensent eens, zinnen die als golven langzaam over elkaar rollen. ‘De mens speelt een bijrol lijkt het wel, hij wordt op afstand gezet.’

Kamiel Choi bespreekt ‘De wereldvrede’ van Lucas Hüsgen: ‘Deze bundel is de meest idiosyncratische bundel die ik in lange tijd las. Het is bijna onmogelijk om te zeggen waar de bundel over gaat. Misschien is deze bundel eigenlijk te lezen als axiomatische of asemische poëzie – als taal die we áls taal op ons moeten laten inwerken.’