Archief

Beeldend kunstenaar en dichter Elly Stolwijk beschikt over ontroerende beelden en zachte krachten. Met de horizon voor haar trekt ze haar eigen lijn, voetafdrukken in het slik. “Nevel die het zicht beperkt, herinnerde navigatie en de wetenschap dat het voorgaande keren ook is gelukt.” Zo geeft ze betekenis aan alles wat bestaat en likt ons het zout van de handen.

Hans Puper vraagt zich in zijn recensie over ‘Chinatown’ van Ronelda S. Kamfer af of ‘een oudere witte man van het noordelijk halfrond een recensie [mag] schrijven over een bundel van een betrekkelijk jonge zwarte vrouw van het zuidelijk halfrond’. Hij vindt van wel. Sterker nog: wie dat anders ziet, snapt niets van literatuur.

Is eenzaamheid een talent, een vermogen dat de mens bezit, zich bewust te zijn van zichzelf en de afstand tussen zichzelf en anderen, en zelfs de afstand tussen het ware zelf en de persoon die je aan anderen laat zien? Is het dan een tragisch talent? Kan er ook blijmoedige eenzaamheid zijn? Jan Loogman worstelt met dit thema in proza en poëzie.

Wat zijn de verschillen tussen het Nederlands en een streektaal? In drie delen zal dichter Willem Tjebbe Oostenbrink ingaan op bepaalde ontwikkelingen in het Nederlands en zijn eigen Westerkwartiers (West-Gronings). In dit tweede deel is het onderwerp bedrijvende en lijdende vorm. In het Nederlands worden lijdende zinnen regelmatig als minderwaardig of als tweede keus gepresenteerd. Aan formuleringen zitten voor- en nadelen.

Kamiel Choi is niet onder de indruk van ‘Op de weg van Appia’, de bundel waarin Michaël Vandebril zijn reisgedicht beschrijft door Zuid-Italië. Er valt in poëtisch opzicht weinig aan te beleven, eerder saai. ‘Op sommige plekken krijg ik de indruk dat het vertaalde poëzie is, dat de woorden uit hun oorspronkelijke habitat zijn gelicht, waar zij met hun ritme en klank thuis waren, en omgezet in de afstandelijke taal van een archeoloog die voor het literaire effect een soort betrokkenheid veinst.’

Voor de nieuwe Dichter des Vaderlands ligt de essentie van poëzie in poëzie op papier. Haar droom is meer mensen poëzie te laten lezen. “Een bundel kopen of lenen, daar doorheen bladeren, en opeens getroffen worden door een enkele strofe of zin.” Mirthe Smeets interviewde Lieke Marsman. “Veerkracht is niet iets wat je leert, maar wat opeens aanwezig blijkt op het moment dat je onder grote druk staat.”

Paul Roelofsen over ‘IK ZEG EMILY’ van Yentl van Stokkum: ‘Een originele en sterke debuutbundel met gedichten die je meesleuren in de vervoering en verwarring van een vertelster overmand door haar gevoelens voor een auteur van wie ze aanvankelijk dier literaire leven dacht te onderzoeken, maar bij zichzelf uitkwam.’

Meander heeft zo haar eigen favorieten, ook uit de top 100 van De Gedichtenwedstrijd filtert ze haar keuze. Wat maakt een gedicht goed, waaraan moet het werk voldoen, wat is er belangrijker: vorm of inhoud? Die discussie eindigt nooit, toch gaan wij hem aan. Hier maar binnenkort ook in een nieuwe serie!

‘Beeldenraper’ van Carl Norac is een schitterende bundel die elke liefhebber zou moeten aanschaffen, volgens Martijn Benders. Zelden zag hij een mooier vormgegeven bundel. ‘Norac is een begenadigd lyricus en zijn poëzie leren kennen is ook in deze vertaling van Hilde Keteleer nog een lust voor het oor. De gedichten zijn ingetogen maar staan juist daardoor vaak bol van de spanning.’

Je hebt uitgevers en handelaren in bedrukt papier. Driemaal ‘De hel’ van Dante. De maandelijkse column van Hans Puper.

“Alles van waarde ligt onder de wondkorst”, dicht Wim Vandeleene. In zijn nieuwste werk weegt de verantwoordelijkheid zwaar, “we gooien herinneringen overboord, morgen spoelen ze aan met plastic flessenpost, kwallen en wier, verspreide drenkelingen.” Maar er zijn ook “maanzieke bestuivers van dromen, bondgenoten van prinsen die zwichten voor hun wit en alle schrikkleuren afzweren” en “engelen uit dezelfde klei geboren.” 

Best een bijzonder boek: ‘De honderd van Heytze’ waarin Ingmar Heytze zijn eigen top 100 heeft samengesteld en een inleiding geeft bij ieder gedicht, vindt Ivan Sacharov. ‘Heytze blijft – heel verstandig – ver weg van het verklaren van zijn poëzie. Ik geloof dat Heytze een bij uitstek romantisch dichter is. Een soort Liszt in de poëzie, met een duidelijk theatrale aanleg. Iets dat zijn populariteit bij een tamelijk groot publiek verklaart.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het tweeëndertigste gesprek, met Mirthe Smeets waarin ze vertelt hoe ze in groep 3 bij het leren schrijven al de wens had een eigen schrift te vullen met verhalen. Taal is soms een wondermiddel. Van haar interviews leert ze de wereld op een andere manier te bekijken. Het hoeft niet allemaal begrijpelijk te zijn

Recensent Hettie Marzak bespreekt de bundel ‘Ik schrijf omdat ik een toeval ben’ van de Chinese dichter Jidi Majia, samengesteld en vertaald door Silvia Marijnissen. ‘Een bundel met vrij eenvoudige gedichten, zonder veel stijlfiguren, maar fris en sprankelend als een bergstroom die ontspringt uit een eeuwenoude bron, die een ander, maar niet minder weids poëtisch uitzicht biedt dan we gewend zijn.’

Christophe Vansteeland “kijkt als een kind met twee ogen dicht.” Dat levert gedichten op met prachtige beelden van het onderweg zijn, het kind-zijn of een vrouw onder de douche. Ze kust ons voorhoofd maar we blijven alleen. Zoals de dichter voelen we de samenhang maar ook de eenzaamheid, de treurnis en het zon-gele, het licht van de vroege en de laatste uren.

‘Het web van omtrek’ is een ode aan kunstenaar Roger Raveel, een belangrijke dichtbundel in het oeuvre van Paul Demets en heeft alles in zich om een klassieke bundel te worden volgens Herbert Mouwen. ‘Het is niet altijd gemakkelijke, maar wel boeiende poëzie. Het is eigenlijk niet te bevatten dat deze bundel met 49 titelloze gedichten zolang onbereikbaar is geweest voor een groot lezerspubliek.’

In Italië heeft Hans Franse een boekenkast vol met uitnodigende titels en schrijvers. Via Arthur Japin komt hij dit keer bij Tonino Guerra, scenarioschrijver voor onder andere Fellini, in het stadje Pennabilli, in de Marche. Dat betekent een wandeling door velden vol gele zomerbloemen, een bisschoppelijk paleis, een muur met gevelstenen (‘het toevluchtsoord van de verlaten madonna’s’), en tuinen vol vergeten vruchten.

Dirk Rodenburg bespreekt 'De man en zijn huis', het eerste gedicht uit de debuutbundel van Nico Slothouwer uit 1985. Een dichter die direct de boel op scherp zet met een programmatische eerste regel en met parlando lichtvoetigheid veel zaken aanroert. Maar er is meer stilistisch taalvernuft te ontdekken in dit ultracompact gedicht.

De recensiepauze van Hans Puper is voorbij. Hij besprak met plezier het eerste deel van ‘Het Liegend Konijn’ van 2021. Hij was opnieuw verrast door het talent van Evi Aarens, de jongste van allen, en vindt haar canto het beste gedicht van de bundel. Het is een gevarieerd deel: zo staan Maarten van der Graaff en Jens Meijen naast nog betrekkelijk onbekende traditionele dichters. Ook de romanticus Jabik Veenbaas kreeg een plaats.

Ik zou niet weten, zegt Harmen Malderik, wat ik zou moeten als ik niet zou kunnen fietsen, wandelen, enzovoorts. Het is voor mij zelfs belangrijker dan schrijven. En als hij schrijft voelt het alsof hij op zijn racefiets zit, in cadans. Hij maakt geëngageerde sportgedichten die tegenwicht moeten bieden, want, zo zegt hij, het ethisch gehalte in de sport is bedroevend.

Uit de bundel van Els van Dinteren ‘Dubbelportret – Doppelporträt’, vertaald door Uta Fleischmann, blijkt dat de Nederlandse gedichten sfeertekeningen zijn in een weinig muzikaal taalgebruik. De Duitse vertalingen daarentegen zijn rijker en ritmischer en leveren ook op betekenisniveau meer op. Peter Vermaat zegt: ‘Ik vermoed dat Uta Fleischmann een wat steviger hand in de Duitse vertalingen heeft gehad dan Van Dinteren zelf’.