Archief

Hoe maak je als dichter bij een optreden contact met je publiek? Rogier de Jong geniet van de aandacht en tegelijkertijd blijft hij een product van de Nederlandse calvinistische cultuur waarin het 'not done' is jezelf in het zonnetje te zetten. Maar op de bühne mag, nee móet je opeens in de belangstelling staan. Want het is immers jouw feestje!

De documentaire 'Ik heb voor niks geschreven', gemaakt door Sharon Kromotaroeno, gaat over het leven en werk van Koenraad Goudeseune. De maakster is geen beelddenker, maar houdt erg van taal. Ze identificeerde zich met Goudseseune omdat hij een buitenstaander was en weinig zichtbaar. De nagelaten gedichten van Koenraad, die postuum zijn uitgegeven door uitgeverij Atlas-Contact, zijn één voor één prachtig.

Herbert Mouwen bespreekt de biografie ‘Morgen wordt het voor iedereen maandag’ van Wiel Kusters over Gerrit Kouwenaar (1923-2014). De ondertitel luidt: ‘De oorlog van Gerrit Kouwenaar’. Mouwen vindt de biografie zeer geslaagd, Kusters is een deskundig onderzoeker en kenner van het werk van Kouwenaar: ‘Kusters laat zien dat de periode van de oorlog van grote invloed is geweest op de moeizame ontwikkeling van Kouwenaars dichterschap.'

Als kind wilde Leen Raats alle wereldproblemen verhelpen. ‘Natuurlijk besef je dan op een gegeven moment dat je dat niet kan, maar dat je wel de wereld van individuele mensen een beetje kan veranderen.’ Dat doet ze door mooie dingen te schrijven die hen ontroeren, waarin ze herkenning of troost vinden bijvoorbeeld. Ze hoopt een verschil te maken.

In 2017 won Merel van Slobbe de Meander Dichtersprijs, nu debuteert ze met de bundel: ‘De maan schijnt feller in de metaverse’. Volgens Æde de Jong, ‘een soort poëtisch engagement’, hij is onder de indruk: ‘Het is een beklemmende bundel waardoor je gaat verlangen naar poëzie over goden, sirenen en bosnimfen in plaats van technische dystopieën en klimaatcatastrofes. Alleen al daarom is het een relevante dichtbundel. De eenzaamheid van een wereld die meer verbonden is dan ooit is echt invoelbaar.’

Wouter van Heiningen heeft een van de meest populaire blogs op het internet, waarop hij dagelijks (iets over) poëzie deelt. Zijn gedrevenheid kenmerkt hem. Als dichter noemt hij het zelf, ‘We hoeven wie we zijn niet / te bemeten aan onze naam en onze / functie, noch hoeven we te beslissen / of dat wat is, er wel mag zijn’.

De vierde bundel van Saskia Stehouwer, ‘wonen op de rand van het wonder’, kan volgens Tom Veys, laag na laag worden ontdekt: ‘Saskia Stehouwer ontdekt poëzie in opmerkelijke invalshoeken. De taal speelt hierbij een hoofdrol, de taal wordt een middel, een zoektocht. De sterkte van deze dichter ligt in het filosofische, het ontdekken, het wonderlijke.’

In zijn 50e! column peinst Jan Loogman over praters en luisteraars, volume en stilte, drempels en glooiingen. ‘Onze kleine mijnheid’ kan in stilte, maar ook in drukke gesprekken gevierd worden, niet zozeer omdat we van onszelf onder de indruk zijn, maar omdat we genieten van het leven. Met citaten van Czeslaw Milosz, Szymborska, Starik en Moeyaert.

Nog eenmaal deze prangende vraag boven een publicatie maar nu ook op de omslag van een eerste Meander-uitgave (nieuwe stijl). Hierin de 75 antwoorden, van serieus naar speels, van poëtisch, humoristisch, streng, onderhoudend, kort, (te) lang, verlegen, duidelijk, zeker tot geërgerd, motiverend, vluchtig of (opnieuw) vragend. Goed voor nieuwe discussies en nieuwe vragen en wie weet, nieuwe series en uitgaven.

De eerste uitgave dit jaar van ‘Het Liegend Konijn’ , onder redactie van Jozef Deleu, wordt besproken door Maurice Broere. Het is een aantrekkelijke presentatie van de hedendaagse poëzie. ‘Het geeft een prachtig overzicht en vormt een aanleiding om bepaalde dichters in de gaten te houden en hun werk misschien wel aan te schaffen. Als recensent voel je je als een kind in een speelgoedwinkel: je weet niet welk gedicht en welke dichter je moet kiezen.’

Pim Thorn liet zelfs de ‘echte concurrentie, een gedicht met daarin een blowjob’, achter zich en veroverde de tweede plaats in De Gedichtenwedstrijd. Hij is voorlopig tevreden. De dichter die de grootste invloed heeft gehad op zijn manier van schrijven en denken over poëzie is Delphine Lecompte. Hij werd zich bewust van de ongelofelijke vrijheid die poëzie biedt of kan bieden.

‘Een licht aantikken maar’ is het resultaat van dichter en samensteller Diederik De Beir die bevriende dichters vroeg om haikugedichten te schrijven bij ‘Het Lam Gods’, het beroemde Gentse altaarstuk van de gebroeders van Eyck. Jeanine Hoedemakers concludeert: 'Omdat de haiku’s telkens in drie talen- in totaal behelst de bundel 10 talen - op een pagina staan, is het ook nuttig voor de taalontwikkeling. Leerkrachten en liefhebbers van haiku en kunst, met name religieuze kunst wellicht, kan ik deze goed verzorgde bundel van harte aanbevelen.'

Hoewel de noodzaak van poëzie van hem afviel, voert Marc Tiefenthal voor ons poëziemagazine gesprekken met dichters uit het grensland op dezelfde wijze als hij schrijft: eigengereid, bijwijlen cryptisch en vaak cyclisch. In het nieuwe werk waarheid en afgrond, een stap opzij, de troef en een enkele roos, rood.

De debuutbundel ‘honger, heteronormativiteit & het heelal’ van Lies Gallez staat vol met stel-je-voor-gedichten die verbeelding oproepen. Inhoudelijk is er voor Herbert Mouwen moeilijk een lijn in te ontdekken. Veel meerkeuzeantwoorden en opsommingen. ‘De gedichten worden lijstjes met erupties, die niet lijken op enige vorm van poëzie. De gedichten zijn wat de vorm en de presentatie van de inhoud betreft teveel van hetzelfde.’

Door cijfers op een bepaalde wijze te lezen kun je een rekenkundige onderlinge samenhang aanbrengen. Doet poëzie niet hetzelfde met woorden? Willem Tjebbe Oostenbrink over het plezier in het oproepen van suggestie en het scheppen van samenhang door het creëren en structureren van een nieuwe wereld aan de hand van cijfers en taal. Hierna kijk je anders naar deze begrippen.

Inge Boulonois schetst ons het godinnendier op hoevenhakjes door onze laaglandse glorie, onschuldige gelatineogen en schreeuwend gele oorbellen maar ook het mangaanblauw boven loom bewakende toppen, schepen als droptoffees, het deinen van bossen baders, onze ogen vangen alles en alles is een schilderij gelijk. Niemand die de kleuren beter kan treffen dan deze dichter.

Hans Franse vindt de bundel ‘Filigraan’ van Steven Van Der Heyden getuigen van een hoog niveau: ‘Bij de eerste lezing trof ik gedichten aan, zorgvuldig geschreven; bijna altijd was het juiste woord getroffen. Hoe vreemd het ook klinkt: ik ervoer een trefzekere aarzeling. Er is hard gewerkt aan deze poëzie en vermoedelijk veel geschrapt in het proces van schrijven, waardoor een grote compactheid optreedt.’

Mirthe Smeets ging met Adriana Ivanova in gesprek over haar bundel ‘Zuurstof’ maar ook over schrijven en persoonlijke rouw. Ellendige momenten hebben haar weerbaarder gemaakt. In haar werk gaat ze de dialoog aan, stelt vragen, onderzoekt. Dat móét ze van haarzelf. Poëzie is het ontleden van ongemakkelijke gevoelens en gedachten. Als het niet wringt, werkt het niet.

In de bundel ‘Lievegedicht’ van Joost Oomen viert het absurdisme hoogtij. Volgens Onno-Sven Tromp kan Oomen excelleren op de vierkante millimeter met zijn poëzie. ‘Geen onderwerp zo gek of Oomen weet er met veel fantasie en lichtvoetige associaties een gedicht van te maken. De liefde van de dichter gaat duidelijk door de maag. Er staat in de bundel bijna geen enkel gedicht waarin geen eten of drinken voorkomt, variërend van pudding tot ananaszee en van lolly’s tot roomboter.’

Recensent Kamiel Choi draagt graag samen met zijn dochter ontwapenende poëzie voor. Hier doet hij dat door de regels ‘Wie de Tijd krijgt moet deze delen / en deelt dan de tragiek dat onze tijd niet deelbaar is, / al korten we haar samen, bijvoorbeeld als we luisteren / naar een ademhaling, aan de deur van de kinderkamer.’

Nouri Al-Jarrah wordt gezien als een van de invloedrijkste dichters in de Arabisch sprekende wereld. Met de vertaling van zijn bundel ‘Een boot naar Lesbos’ uit 2016, is hij voor het eerst in het Nederlands te lezen. Het werd geschreven toen duizenden Syriërs over de Middellandse Zee vluchtten voor het geweld in hun land. Hettie Marzak vindt het indrukwekkende poëzie: ‘De poëzie van Al-Jarrah is verweven met mythologie, volksverhalen, politiek en geschiedenis.’