Bladeren door Meander

De bundel ‘Ruimtedagen’ van Martijn den Ouden boeide Ivan Sacharov eigenlijk niet tot het kwartje viel: “De ‘schepping’ die beschreven wordt lijkt vooral betrekking te hebben op wat er tijdens het lezen van poëzie gebeurt! Het begin, vertelt ons het eerste gedicht van de bundel, is niet woest of leeg, maar ‘een onvoorstelbaar zware doos van onbepaalde afmetingen waarin alles besloten ligt’. En inderdaad: is poëzie, wanneer we beginnen met lezen, niet ook zo op te vatten? ‘’

De column van Karel Wasch doet denken aan een sappig 'boulevardverhaal'. Ruzies die uitmonden in schietpartijen, ontrouw in moord, gevecht in opname. Er zijn blauw geslagen ogen, stukgegooide glazen en dampende pistolen maar ook eenzame, vieze zolderkamers, levenslange depressies en heel veel drank. Een reeks van incidenten trekt aan ons voorbij met onverwachte ontknopingen en uiteindelijk genade.

Evenwichtig en eenvoudig en met geen woord teveel presenteert Twan Vet zich opnieuw verrassend sterk. Hij beheerst eindrijm en soms voorspelbaarheid zonder pathetisch te worden. We zien hem in kasten kruipen en grotemensenbedden en hopen dat hij alles terugvindt wat hij kwijtraakte. En zo niet, dan zijn we meteen bereid mee te zoeken.

‘Swannesang’ van Atze van Wieren is een tweetalige bloemlezing waarvan de vertaling van Klaas Bruinsma in het Fries door de dichter zo respectabel wordt gevonden dat de titel van de bundel in het Fries wordt geschreven, volgens Paul Roelofsen. ‘’Het betekent in het Nederlands zwanenzang, dat is wel duidelijk, maar slaat niet op de gedichten van Van Wieren maar op de vertalingen daarvan door de ‘Meester van Talen’ Klaas Bruinsma die kort hierop in 2018 overleed.''

Dichter, beeldend kunstenaar en verzamelaar Bert Bevers is een bevlogen, gedreven man. Poëzie is voor hem de op een na hoogste kunstvorm, na muziek. “Ze kan ontroeren, ze kan je blik op de werkelijkheid net een tikje wijzigen, ze kan je inspireren, ze kan je troosten.” Maar wat hem betreft hoeft ze niet per se iets te betékenen.

De bundel ‘Parkplan’ van Wout Waanders is een weldoordacht en knap debuut: ‘Het idee om een bundel neer te zetten als een attractiepark is origineel bedacht en zeker gelukt wat mij betreft. Maar het zijn de gedichten zelf die de grootse attractie vormen en zo hoort het ook in een dichtbundel. De kracht van Waanders is dat hij de lezer ontregelt met surrealisme, absurdisme en het toepassen van de paradox in hedendaags taalgebruik.’ Een longread van Janine Jongsma.

Trefzekere gedichten van Edwin de Groot, poëzie van alle nodeloze opsmuk ontdaan en met verrassende, op het oog onschuldig lijkende, beelden, werk met een bepaalde hardheid en duidelijke mening, een dichter die zijn maatschappelijke standpunten effectief weet te verwoorden. Met prachtig lopende zinnen als “over de akkers waait paars als dun geblazen oorlogsglas een windje aan”.

De bundel ‘Nergens anders’ van Hans Tentije gaat over wat er zich afspeelt op de grens tussen binnen- en buitenwereld, onder invloed van het verstrijken van de tijd. Kamiel Choi: ‘Ik heb een aantal gedichten met plezier gelezen, maar vond de pointes vaak wat overbodig en afleiden van de mooie, ingetogen beschrijvingen die de vitale kern van deze poëzie vormen. Bij het herlezen van de bundel dringt de kwaliteit van deze poëzie door.’

Er zit poëzie in ons landschap. Dankzij de herinneringen van Jan Loogman, ingebed in de versregels van Beets, Gorter of Willem van Toorn - zoals het water vroeger tussen de polders, het graan tussen keurig rechte regels-, zien ook wij ‘hoe het schittert, het schitterspreekt, schittertrompettert in de lucht’. Zelfs met de herrie van tegenwoordig dat rijmt op het 'getverderrie' van Ivo de Wijs.

Inge Boulonois combineert haar poëzie graag met een aantal min of meer bekende kunstwerken, inspiratie werkt naar beide kanten. Dat krijg je ervan als je als schilder opgeleid bent maar met woorden je net zo gemakkelijk kunt uiten. Een voorpublicatie uit een nieuwe, nog te verschijnen, bundel met de prachtige titel 'Voor waar genomen'. Een lust voor het oog.

Hettie Marzak vindt de bundel ‘Regels’ van Nele Buyst een geslaagd debuut: ‘Het individu zoekt in de gedichten van Buyst een manier om zich te verenigen met de opgelegde wetten van de massa, schurkt zich erlangs, wijkt er weer van weg en vloeit weer samen met de bestaande regels in een trage dans van aantrekken en afstoten. Gaandeweg ontstaat er een symbiose waarin het individu zich dreigt te verliezen.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het dertigste gesprek, met Karel Wasch. Zijn columns beschrijven ontmoetingen met literaire figuren, die hij heeft gekend. “Het is niet zo’n makkelijk genre. De meeste columns bevatten eindeloos gezeur over de hond, de vrouw of aardappelen. Ik ben daar niet in geïnteresseerd. Als ik ga zeuren stop ik ermee. “

De gedichten in de bundel ‘Big data’ van Anne Vegter haken zich niet in het vlees van Peter Vermaat: ‘De indruk die ik aan deze bundel overhoud is die van een overdaad aan kabbelende, babbelende taal, waarin zich heel af en toe een niet alledaags doorkijkje opent, maar die verstoken blijft van vergezichten en – wat voor deze lezer vooral belangrijk is – betoverende taal.’

Stefaan Pauwels maakt poëzie die in je hoofd verder gaat of zoals hij het dicht, “woorden die een spiraal van mineralen zouden maken als een kolk in een schelp”. Niet alleen zijn taal is mooi, het ritme danst, de thematiek is intrigerend. Het beeld van ‘dat nummer op een briefje, in mijn broekzak, tussen twee vingers’ blijft je bij.

‘In fragment’ van Marc Eyck is volgens Maurice Broere een evenwichtige bundel met boeiende gedichten over uiteenlopende onderwerpen: ‘De dichter weet je te boeien door de variatie in dichtvormen, klassieke elementen, verwijzingen naar de Bijbel, de klassieken en zelfs de middeleeuwen. Eyck houdt er origineel taalgebruik op na.'

Rogier de Jong is dichterlijk gezien een kind van de Zestigers. Deze werden door Bernlef aan boord gehesen van het ‘nieuwe realisme’ en voor hem was Marianne Moore daar de voorloper en het boegbeeld van. Maar wie was Marianne Moore eigenlijk? ‘Haar helder parlando is de beste, zo niet de enige manier om de wereld om me heen te beschrijven’, zegt onze columnist.

Vandaag publiceren wij het juryrapport naar aanleiding van onze poëziewedstrijd: de Rob de Vos-prijs 2020. Hoeveel dichters namen deel aan de wedstrijd? Hoe werd het thema benaderd? Wat vond de jury van de inzendingen? Wie waren eigenlijk de leden van die jury? Hoe was het gesteld met de kwaliteit van de gedichten? Kortom: antwoord op alle vragen.

De poëzie van Anna de Bruyckere in haar debuutbundel ‘Voor permanente bewoning ’bestaat inhoudelijk vooral uit denklijnen, die enerzijds zorgvuldig volgens een particulier denkpatroon opgebouwd zijn, anderzijds alle kanten ‘uitwaaieren’, volgens Herbert Mouwen: ‘Ogenschijnlijk lijken de gedichten over concrete zaken te gaan, maar ze hebben een hoog abstractieniveau. De conclusie moet dan ook zijn dat deze bundel vooral poëzie voor denkers bevat, misschien wel voor ingewijden. De gedichten zijn niet zo toegankelijk voor de lezer.’

Veel mensen kennen Bruinja wel als dichter en als Dichter des Vaderlands, maar weten niet dat hij een betrokken schrijfdocent is. Sterker nog: Bruinja’s eigen ontwikkeling is beïnvloed door zijn docentschap. Wat vindt hij belangrijk om mee te geven? Waar let hij op? Mirthe Smeets met Bruinja over zijn visies als docent.

De laatste Poëzie Kort van dit jaar met recensies van vijf bundels: Klimaatdichters - 'Zwemlessen voor later' (Janine Jongsma) Jozef Deleu (redactie) - 'Het Liegend Konijn 2020 / 2'  (Hans Puper) Adriana Ivanova - 'Zuurstof'  (Janine Jongsma) Roger De Neef - 'De gedichten voor Marinette'  (Marc Bruynseraede) Taalpodium Emmen - 'Lichtvoetig IV'  (Janine Jongsma)

Met een zin als “in de gespalkte tijd van deze nacht” of bij het noemen van de rijpe frambozen en de sneeuwwitte lakens, het dunne lange licht dat nog juist op tijd naar binnen glijdt en de wens van het thuiskomen van de afwezige, schetst dichter Jan van Peer een ontroerend beeld van verstild verlangen.