Archief

Kamiel Choi zoekt naar een ontwikkeling in het dichterschap van Huub Oosterhuis, van wie ‘Handgeschreven’ is verschenen, een bundel met verzameld werk uit de periode 1950-2020, en vindt een dichter die zelf ook zoekende lijkt: ''De dichter lijkt op zoek te zijn naar het perfecte levensmotto, naar een slogan die in marmer kan worden gebeiteld, naar Gods wonder in een notendop.’ Handgeschreven' is een mooi uitgegeven, bijzondere bundel die ook nog eens aantoont dat Huub Oosterhuis meer is dan slechts de copywriter van de firma Christus & Co.''

“Dat is voor mij poëzie, niet wat er staat, maar wat het tussen de regels oproept .” Dichter en beeldend kunstenaar Cilja Zuyderwyk houdt vooral van iets scheppen dat nog niet bestaat. Ze schrijft heel intuïtief, “het is of de woorden al klaar liggen.” En hoewel ze het heerlijk vindt te fantaseren, “schrijf je zoals je bent”.

Martijn Benders ontdekt het mooiste coronagedicht tot nu toe in ‘De sprong van de vis’ van Juliën Holtrigter aka Henk van Loenen: ‘Dit is een kernachtig dichter, wiens stem op papier spreekt als een boom. In enkele rake streken een sfeer neer weten zetten: van Loenen kan dat. Er zit beeldende kracht in, van de concrete soort zelfs. Opnieuw een hele goede bundel van een dichter die zich inmiddels bewezen heeft.’

Ruud Offermans leert ons kijken. Met hem ‘trekken we de tijd vooruit’, ‘misschien brengt het ons naar nergens, misschien naar ergens maar vermoedelijk ook dat niet’. De melancholische berusting, ‘ik ben alleen maar waar ik ben achtergebleven’, lijkt niets maar is alles. Een verstild vergezicht, een eenvoud in verdieping. Een prachtige regel.

Afgelopen vrijdag verdedigde Kila van der Starre haar proefschrift ‘Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie’ aan de Universiteit Utrecht. Recensent Herbert Mouwen volgde dit op de voet en is van mening dat het proefschrift van Van der Starre een must is voor iedere poëzieliefhebber: ‘Zij onderzoekt vanuit het perspectief van de gebruikers wat mensen met gedichten doen, welke dragers poëzie heeft en op welke manieren het gebruik en de drager bijdragen aan de betekenis van die poëzie.’

Wie wat bewaart heeft wat. Karel Wasch is aan het opruimen maar laat zijn Nederlands Literatuur Kwartet in zijn verzameling. Een overzicht van alle belangrijke auteurs ligt lekker in de hand en voor je het weet heb je de dichters compleet. Hoewel? Hoeveel kaarten zou een nieuw kwartetspel gaan tellen? En wie heeft de W?

Een veelbelovend debuut van Lisa Ozemoyà. Een barokke overdaad, klassiek aandoend en tegelijkertijd sprankelend, hoopgevend, origineel. Heel veel van alles, dat voelen! dat proeven! dat horen! dat ruiken! dat zien! Dat ambitieuze, struikelende, haastige van de gretigheid rekent af met ‘de standaard meug van elke dag’. Zo verlangen we allemaal naar het begin!

Volgens Peter Vermaat slaagt Kamiel Choi met de bundel ‘Tiktaalik’ er vooral in om uitdrukking te geven aan zijn caleidoscopische persoonlijkheid als dichter: ‘’Je ‘tikt’ de dichter, raakt hem (aan) en hij drukt zichzelf, zijn ‘ik’, uit in taal. Geef een vulkaan een duw en hij barst uit. Een dichter die zichzelf beschouwt als vulkaan van taal, maakt achteraf geen onderscheid tussen zijn erupties, die uit de aard der zaak dan altijd aan elkaar gelijkwaardig zijn.’’

Sander de Vaan in gesprek met vertaler Erik Coenen over het werk van Antonio Machado. Vorig jaar verscheen bij uitgeverij De Wilde Tomaat een bloemlezing met gedichten van de Spaanse dichter Antonio Machado (1875-1939), herdicht in het Nederlands door Coenen. In het nawoord schrijft hij dat hij nog nooit iemand is tegengekomen die ‘tegen’ de dichter Antonio Machado was. Wat is zijn universele poëtische kwaliteit?

Marc Bruynseraede over ’Dit gaat niet over grasmaaien’: ‘Ellen Deckwitz poogt met haar vlot leesbare stukjes de indruk te wekken dat poëzie zo klaar is als pompwater en dat je er je weg in kan vinden, als je maar lang genoeg zoekt. Zelfs als het pompwater troebel blijkt te zijn, stelt zij (vrolijk huppelend?) zou dat niet onoverkomelijk moeten zijn. Poëzie legt niet zelden de vinger op de wonde van pijn, gemis, verlangen. Het is één wenen en tandengeknars. Maar kan ook een lichtpunt zijn in existentiële kwesties.’

Exotische, kleurrijke taal van Richard Folkeringa brengt ons in andere sferen en tijden. Raadselachtige, originele en warme beelden, ‘liefde bezig vinden in de gang der dingen’. Een pracht strofe als ‘je binnenste is in zoveel handen / buiten gekeerd / dat ik een wijl mijn ogen sluit’ maar ook humoristische taalfratsen binnen het ‘slommerig leven’.

Poëzie vereist altijd aandachtig lezen, volgens Hettie Marzak, maar eens te meer bij de achtste bundel van Bart Janssen: ‘Bewolkingen en andere gedichten' : ‘Het is moeilijke poëzie, die op het eerste gezicht niet erg toegankelijk is. De gedichten in deze bundel zijn over het algemeen kort en daardoor erg compact van inhoud.’

Jan Loogman over de eerste sneeuw, kinderen en sneeuwpoppen, zijn broertje, de wijde witte wereld, dierbare en ontroerende herinneringen, maar ook over de sneeuw in poëzie: als ‘witte bruid’, als teken van hoop, als lichtgevende stilte, als bewijs dat niets verloren gaat. Bijvoorbeeld in de dichtregels van Jan Eijkelboom, “Want sneeuw is altijd weer van vroeger / en ligt er altijd voor het eerst. / Het blijft omdat het overgaat.”

Dichten hoeft niet moeilijk te zijn. Michel van Dijk kleurt in alle eenvoud de wereld om ons heen alsof alle dingen souvenirs zijn die we voor niets krijgen, zullen bewaren en gaan koesteren. Opeens ook zien we paddenstoelen die op iemand lijken en dromen we beesten die doen denken aan onszelf. Gedichten als “koopwaar voor de koopjesjagers”.

Maurice Broere dook in de debuutbundel ‘Licht & traag & diep’ van Hedwig Du Jardin: ‘Ik ben zeer onder indruk van deze bundel niet alleen, omdat hij veel vakmanschap laat zien in alle facetten van de poëzie in klank, ritme en rijm, die nergens dwingend of gezocht zijn, maar ook in de gelaagdheid die zich niet al te gemakkelijk blootgeeft en daarom de lezer uitdaagt. De verzen staan alle als een huis en lijken het resultaat van een gerijpt dichterschap.’

Dichter Daphne Schrijvers maakte vorig jaar het winnende gedicht in de Rob de Vos-wedstrijd. De titel daarvan, Je kunt positie kiezen, is veelzeggend. “Is er überhaupt iets te kiezen in het leven, kán je het sturen?” Door te schrijven onderzocht deze dichter de dingen die haar bezighouden. Alles draait om zo zuiver mogelijk waar te nemen.

Volgens Wim Platvoet staat de debuutbundel ‘Twee Helften’ van Tania Verhelst bol van de weemoed: ‘Er is weinig hoop, weinig tevredenheid ook met de situatie zoals die is. Tegelijkertijd wordt dit uitgedrukt in zinnen die nogal realistisch zijn, suggereren een reële situatie uit te drukken, geen ruimte laten voor ambivalentie, of de mogelijkheid bieden de gegeven situatie vanaf een zekere (relativerende?) afstand te beschouwen.

Vanwege het ‘Samen’ dat als thema de Poëzieweek siert, kozen wij een vijftal gedichten waar het woord in voorkomt. Samen in allerlei betekenissen. Gedichten van Huub Oosterhuis, Mischa Andriessen, Remco Campert, Wim Gijsen en Herman de Coninck.

Het ene bloemleest bekend, het andere jong. Martijn Benders neemt twee bloemlezingen onder de loep en richt zich op de samenstellers ervan. Hoe selecteren zij gedichten? Of selecteren zij dichters? Zijn die keuzes wel zo logisch? Een tweeluik vandaag over: ‘Domweg gelukkig, in de Dapperstraat’ en ‘Lockdown – gedichten voor een ongewone tijd’.

Het thema van de Poëzieweek is ‘Samen’. ‘Poëzie verbindt en voedt ons, inspireert en brengt ons samen’, aldus de tekst op de site van de Poëzieweek. Een bezorgde oproep, een herderlijk imperatief? “Wat moet de dichter hiermee?”, vraagt Rogier de Jong in deze column zich af. De dichter als bruggenbouwer in een ongemakkelijke spagaat? “Hij staat daar in dienst van de dichtkunst!”

Vanwege het ‘samen’ dat als thema de Poëzieweek siert, kozen wij een vijftal gedichten waar het woord in voorkomt. Samen in allerlei betekenissen. Gedichten van Paul Eluard, Ted van Lieshout, Adriaan Roland Holst, Judith Herzberg en Roel Richelieu Van Londersele.