Archief

‘Onze dichtkunst is een soort Mesopotamië geworden’, aldus Rogier de Jong, ‘het tweestromenland waarin ooit Babylonië lag – het land dat zo verwaand was dat het door God werd gestraft met een spraakverwarring.’ De calvinistische hang naar matigheid en ‘ontbeelding’ zit diep in ons dna. De uitdrukking ‘verbeeld je maar niets’ spreekt boekdelen. De literatuur, en met name de poëzie, is voor die soberheid niet gespaard gebleven.

Marc Bruynseraede in een vermakelijke column over onze vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Met behulp van de Jezuïeten, Libert vander kerken, een wit konijn en een hoge hoed, wat mosterd, lost hij het mysterie op: 'Poëzie is, in essentie, verborgen schoonheid.' Meanderende gedachtenkronkels misschien, schone schijn wellicht, een achterpoortje waardoor juffrouw A. nog net weet te ontkomen.

In ‘Neus tegen het glas’ van Edwin de Groot, staat de natuur centraal. Ivan Sacharov merkt dat de dichter een passie heeft voor het gewone. ‘Ik denk – met mijn neus tegen het glas – dat er veel leuks en interessants in deze gedichten te vinden is. Maar vlijmscherp zijn ze niet. Daarvoor schiet de dichter te vaak uit de bocht.’

Kim Longwood schrijft al meer dan 15 jaar korte proza, poëzie en artikelen. Met haar kennis van kunst en literatuur brengt zij graag realiteit, avontuur en fantasie samen. In haar werk zit droge humor, romantiek en pijn. Haar hyperactief brein kent maar één soort therapie. Ook runt zij het online kunst- en cultuurplatform deFINERTHINGSclub. Annet Zaagsma sprak met haar.

In ‘U kunt uw lichaam hier achterlaten’, de tweede bundel van Tania Verhelst, staan verrassende gedichten volgens Hettie Marzak. ‘Verhelst gebruikt haar poëzie om inzicht te verkrijgen in de wereld en deze overzichtelijk te maken, in een poging oncontroleerbare dingen in de hand te houden. Daarbij heeft ze, omdat ze tevens beeldend kunstenaar is, een goed oog voor kleine dingen en kan ze haar waarneming vervolgens volledig omkeren. Het is poëzie zoals poëzie moet zijn.’

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het zevenenvijftigste antwoord komt van Mariet Lems.

Herbert Mouwen bespreekt het debuut ‘Krop’ van Anne Provoost. Hij vindt het een dichtbundel voor fijnproevers en volhouders: ‘Haar gedichten zijn heel direct en ook zorgvuldig en compleet uitgewerkt. Toch laten een aantal gedichten mij als lezer ontsporen, de weg kwijtraken. In veel gevallen weet ik de draad weer op te pakken, maar een enkele keer haak ik definitief af.

Als beste stuurman heeft Jan Loogman een advies voor het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Het is ook geschikt voor andere ministeries, provinciebesturen en gemeenten, kortom voor alle overheidsapparaten. Hij haalt de klassieker ‘Politics and the English language’ van George Orwell uit 1946 aan, installeer deze regels als screensaver! Het tij kan gekeerd worden!

Liesbeth V. Hafenrichter geeft een van haar gedichten de titel “Alleen maar even laten weten dat ik ongedeerd ben”, zoals je op de sociale media kunt aangeven dat je – hoewel in oorlogsgebied of noodsituatie – er toch nog bent. Ook poëzie schrijven is een update van je status en tegelijkertijd een troost in bange uren, een bericht aan elk thuisfront.

Johan Reijmerink is onder de indruk van ‘Bestaansbegeerte’, de nieuwste bundel van Marijke Hanegraaf. In de bundel draait het om identiteit: ‘Hanegraaf heeft een hoogst interessante bundel geschreven, die rijk aan subtiele beelden, rijp en wijs van taal, gelaagd aan werkelijkheden is, passend bij het wijkend en wisselend perspectief van de identiteit. Het zich onderdeel te weten van de natuur en daarin een tevredenheid te vinden geeft aan deze bundel een universele want religieuze kwaliteit.’

De herhaling van de dagen en wat daarin gebeurt stelt dichter Pieter Sierdsma gerust. Gaandeweg kristalliseert zich in zijn gedichten een wereld uit, die dichtbij is maar ook veraf. Hij zou zijn poëzie geen nadere kwalificatie willen geven, ook geen ‘tijdloze poëzie’. Godzijdank dat er poëziewebsites, sociale media zijn, want anders bestond hij als dichter niet, verzucht hij.

‘De vrolijke tijd’ van Ivo van Strijtem brengt volgens Peter Vermaat gevarieerde kost op tafel: ‘Zowel de liefde, het (latere) leven, de dood, het kwaad in de wereld als de poëzie worden bezongen in overwegend rijmloze, maar bij tijd en wijle ritmische verzen, waarbij het niet zozeer de taal zelf is, als wel de ongezegde woorden die beelden oproepen die de dichter voor de lezer voor het oprapen legt.’

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het zesenvijftigste antwoord komt van Debby Hertsenberg.

Wim Platvoet voelt zich niet betrokken bij ‘De spronglaag’ van Esther Jansma: ‘De anekdotische jeugdherinneringen worden op een nogal directe manier in bizarre sprookjesachtige teksten verteld, maar de verwijzing naar werkelijk gebeurtenissen blijft steeds pijnlijk voelbaar. In die zin blijven de prozaïsche teksten, die grofweg de helft van de bundel beslaan, steken in de metaforische onmiddellijkheid van hun beschrijving. Het blijven daardoor mededelingen over een verschrikkelijke jeugd waar de lezer buiten blijft staan.’

Op 14 september: de eerste ‘Meander Live’ in het Luxor Theater in Zutphen, met Esther Jansma in de hoofdrol. Zij leest haar onlangs verschenen bundel ‘De spronglaag’ in zijn geheel voor. Als hij niet was gestopt als recensent had Hans Puper deze bundel graag besproken. In deze column vertelt hij waarom.

Ook als je niet helemaal thuis bent in de psalmen, ervaar je dezen als gedichten op zich: muzikaal, met een prettig ritme, beeldrijk. Dit langlopend project van Jelle Jan Klinkert is een bewonderenswaardig initiatief. Een voorpublicatie vandaag van de op handen zijnde bundel met 150 psalmen. Poëzie is de muziek van de taal, aldus deze dichter.

Hans Puper neemt na acht jaar en 250 (!) recensies verder, afscheid als recensent, hij blijft wel zijn columns schrijven. Zijn naam is in de afgelopen jaren een begrip geworden in de poëziewereld. Zijn mening doet ertoe. Hij wist zijn publiek te enthousiasmeren voor poëzie, een recensent in hart nieren. Janine Jongsma ging in gesprek met hem.

Een enkel woord, zoals 'trekhaakdichtheid' kan Cora de Vos prikkelen tot schrijven. Vogelaars, die zich massaal op een zeldzame steppekiekendief in een platgespoten weiland storten, doen dat ook. Of Donald Trump, geraniums en een goudvis in de kom. Als het om poëzie gaat, voelt ze zich vaak nog onervaren maar ze is allesbehalve dom, het ambachtelijk ploeteren is vallen en opstaan.

Peter Vermaat vindt in de debuutbundel ‘Plooi’ van Babeth Fonchie Fotchind, van alles terug, maar geen poëzie: ‘Het gebruik van parlando (nogal eens in babbelmodus) en de reportage-achtige beschrijving van gebeurtenissen is eigentijds en zal het waarschijnlijk goed doen op bepaalde podia. De taal brengt de lezer echter nergens in verwarring, doet geen pijn, reikt niet naar meer en vooral buiten wat er staat.’

Een serie die wekelijks een antwoord probeert te geven op de vraag Wat Maakt Een Gedicht Goed? Kun je zo’n vraag wel beantwoorden? En toch gaan we het iedereen vragen. Het vijfenvijftigste antwoord komt van Dinie Sophie Fintelman.

Johan Reijmerink bespreekt in een longread de bundel ‘Een kinderoog’ van H.C. ten Berge: ‘Hoe gelukkig kun je zijn en worden in tijden van oorlog, schaarste en wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog? Hij verwoordt de kantelmomenten van zijn geestelijke en fysieke ontwikkeling als kind. Het gaat niet alleen om de vervreemdende wereld buiten de ik, maar ook om de veranderende wereld in hemzelf. Ten Berge kiest voor verhalende poëzie, verdeeld over vijf grote afdelingen die in essentie nog zoveel dubbelzinnigheid in zich dragen dat ze meer zijn dan een beknopt prozaverhaal.’