Archief

Vanwege het ‘samen’ dat als thema de Poëzieweek siert, kozen wij een vijftal gedichten waar het woord in voorkomt. Samen in allerlei betekenissen. Gedichten van Paul Eluard, Ted van Lieshout, Adriaan Roland Holst, Judith Herzberg en Roel Richelieu Van Londersele.

Herbert Mouwen aan het woord over ‘Het eiland en andere gedichten’ van Michiel van Kempen: ‘Deze bundel geeft de lezer op een andere wijze toegang tot de veelkleurige literatuur, cultuur en samenleving van het Caraïbisch gebied dan we in het algemeen via de nieuwsmedia gewend zijn. Er valt veel te genieten bij het lezen van deze schilderachtige bundel, die soms rumoerig en opwindend, dan weer rustig en verstild is.’

‘Een verpletterend verslag van het onvermogen om werkelijk aanwezig te zijn in de wereld,’ schrijft uitgeverij Atlas Contact in de aankondiging van de debuutbundel van J.V. Neylen, ‘En niet bij machte’. Zelf ziet de dichter in haar bundel de strijd verbeeld ‘tussen het avontuurlijke en het teruggetrokken leven, tussen bestaan en niet-bestaan. Er is geen brug tussen deze werelden,’ meent zij.

Paul Roelofsen is erg te spreken over ‘Veldwerk’ van Bernke Klein Zandvoort: ‘De bundel schudt je van kosmisch naar korrel, van chaos naar stilte, van gedicht naar gedachte en meerdere verzen bestaan ook nog eens uit passages die ogenschijnlijk geen enkel verband met elkaar hebben. Alles zweeft, net als bij de inhoudsopgave. Wat opvalt is de open blik en het originele taalgebruik van Bernke, beide hebben de scherpte en de onbevangenheid van een kind dat probeert de wereld in woorden uit te drukken.’

Niets bindt zo sterk als een gemeenschappelijke herinnering. Astrid en Jana Arns schreven over de dood van een vader, het gemis, het moederschap, het kind-zijn. Ontroerende en sterke beelden, met zinnen als “Taal is het speelgoed dat we kennen, maar hij zwijgt” (Astrid) en “Wij erfden witregels” (Jana). Astrid dicht “hier legt weemoed een korst om me heen, belemmert elke beweging” maar het stolsel beschermt.

De bundel ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ van Klaas Jager gaat in feite over gemis. Recensent Peter Vermaat: ‘’Wat voor mij als lezer in deze bundel vooral een gemis is, is zeggingskracht in de taal. De passages die mij uitnodigen tot herlezen zijn zeldzaam, de ‘krachtige plaatsen van taal’ zijn schaars. Wanneer de bundel was teruggesnoeid tot een derde van zijn huidige omvang, had hij daar zeer waarschijnlijk flink bij gewonnen.’’

‘Het begon met de stier van Paulus Potter’. Een interview van Hans Puper met de recensent die zijn naam niet nogmaals vermeld wil zien.

Dichter Gaël van Heijst toont zijn taalvaardigheid voortdurend. Was er een wedstrijd voor de mooiste zin uit alle inzendingen van 2020 dan won zijn “achter een voordeur valt iemand in het slot” met glans. Zijn buitelende teksten schreeuwen om voorgedragen te worden, misschien staat u wel naast uw stoel en roept “we begrijpen wat u beweegt”.

Martijn Benders is niet te spreken over de debuutbundel ‘Twee Ton’ van Jolanda Kooijmans: ‘De dichter meent dat haar herinneringen kunst zijn omdat het haar herinneringen zijn. Een literair frame ontbreekt. Een beetje vormgegeven naar Maria Barnas, een universum in het rolletje plakband, de big bang met kurk nabouwen, dat soort werk. Het moet vooral leuk en creatief en luchtig zijn, je moet vooral van je af dichten, en het moet Arjen Duinker aan het vloeken maken als je het met hem bespreekt.’

Mandy Eggerding heeft een grote fascinatie voor de taal van het lichaam. Dat uit zich in haar werk als theatermaker en trainer lichaamstaal/non verbale communicatie maar ook in haar poëzie. Het schrijven zit door de hele dag. Ze vertrouwt grotendeels op een intuïtief bewustzijn daarbij en hoopt dat het gedicht herkend wordt door een ander. Van de noodzaak van kunst is ze overtuigd, zonder verhongeren we.

Aan het woord is Wim Platvoet, onze nieuwe recensent: ‘’Ik heb de gedichten in de bundel ‘& rol door’ van K. Michel nu enkele keren gelezen, hier en daar een regel of enkele regels herlezen en wat aantekeningen gemaakt. Tot mijn spijt moet ik zeggen dat ik er niets ‘poëtisch’ in kan ontdekken. Het is mij te onmiddellijk, te doorzichtig, te begrijpelijk, hetgeen nog versterkt wordt door de m.i. volkomen overbodige aantekeningen achterin het boek, die slechts bedoeld lijken te zijn om wat zakelijke achtergrond te verschaffen.’’

Eigenlijk is het heel simpel, dicht René Dijkgraaf, “jij bent er, het is goed, jij bestaat”. Het gedicht als liefdesverklaring, ode aan het leven, en tegelijkertijd een nuchtere constatering, “zo gaat dat”. Er valt niets te begrijpen, “ze snapt mij allang, ze lacht”. Terwijl “het liefdeslandschap complex” kan zijn is “het universum voor God goed te doorgronden”.

Uit drie gedichten bestaat de bundel ‘Ofwa’ van Geert Buelens. Een bespreking van Herbert Mouwen: ‘De drie gedichten kennen een structuur van korte zinnen, fragmenten van zinnen en soms losse woorden. Inhoudelijk kunnen ze gezien worden als emotionele erupties, als verwijten of noodkreten. Het is bewustwordingspoëzie. Het wit van de bladzijde waarop de teksten zijn afgedrukt, is van betekenis. Niet dat dit wit de teksten isoleert, integendeel, het lijkt alsof de gehele pagina gevuld is met dit soort uitingen.’

Hans Franse over Franciscus van Assisi, de heilige muzikale speelman en joculator, de dichter die in de Italiaanse volkstaal van de dertiende eeuw het ‘Cantico delle creature’ schreef, het lied van de schepselen. Bij ons kent men het als ‘Het Zonnelied’. Het lijkt een politiek programma van een linkse, groene partij, met dien verstande dat alles geschreven is om de ‘Allerhoogste’ eer te bewijzen.

In al zijn eenvoud is 'Woordjes leren' van J. Eijkelboom een subliem gedicht, betoogt Hettie Marzak. Een gedicht waarin iedere lezer de leerkracht herkent die we allemaal ooit hadden en om wie we toen meewarig lachen moesten tot het ons - veel later - daagde dat de man misschien wel gelijk had. Wat zei hij ook al weer over het bezweren van verdriet?

Recensent Geert Zomer: ‘’De blauwe psilocybine-man reist als een tovenaar door een innerlijke landschap, vangt daar denkbeeldige voorstellingen en maakt ze materieel door ze in taalconstructies te ‘bevriezen’ en als inkt aan het papier toe te vertrouwen. Aan de lezer de taak deze constructies te ‘ontdooien’ en zo de gedichten tot leven te brengen. ‘Ginneninne’ van Martijn Benders herbergt vijf sages en een toneelstuk en is doorspekt met (soms zelfgecreëerde) woorden afkomstig vanuit de plaatsen en tijden die genoemd worden.’’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het eenendertigste gesprek, met Joost Dancet waarin hij uitlegt wat er zo leuk is aan Klassiekers en aan poëzie in het algemeen. Hij probeert niet alleen zijn opgedane kennis, maar vooral zijn liefde en enthousiasme voor gedichten over te brengen. En hij laat zich graag verrassen door wat zijn andere poëzievrienden van zijn keuze vinden.

Kamiel Choi las de nieuwe bundel van Marc Tritsmans: ‘’Het gaat over grote thema’s als sterfelijkheid, herinnering en identiteit, dus we hopen als lezer getrakteerd te worden op nieuwe inzichten of doorkijkjes in oude inzichten. ‘Alles is hier nog’ is het werk van een ervaren dichter die zijn vak beheerst maar naar mijn smaak ontbreekt hier de poëtische verstilling van zijn eerdere werk, wellicht omdat er te veel moet worden gezegd.’’

Een voorpublicatie uit zijn nieuwe bundel 'Seinpost' laat zien dat dichter Rogier de Jong wars is van gekunstelde poëzie. “Emoties moeten oprecht zijn. Heldere en beeldende taal is de beste manier om dat uit te drukken.” Zoals de zin “Eerst is er licht en dan is er niks” of “Pijn is een pias, een clown”, duidelijker kan niet.

In de bundel ‘Kore’ van Estelle Boelsma volgt Hettie Marzak de sporen zoals patronen, rituelen en wetmatigheden die zijn uitgezet door de dichter: ‘Het is geen gemakkelijke poëzie, maar wel intrigerende. Naast mystiek is deze bundel ook wetenschappelijk en klinisch te noemen: termen uit de biologie en de fysica worden veelvuldig gebruikt om bijvoorbeeld de groei van planten te beschrijven met mathematische beheersing. Maar steeds wordt de fysica verbonden met de metafysica.’

Karel Wasch over het boek ‘De onzichtbare jongen’ van J. Bernlef, dat hij herlas. Meesterlijk wordt hierin het dilemma van het ‘niet-kunnen-vergeten’ beschreven. Het geheugen, de identiteit, leven en dood zijn hoofdthema’s in het omvangrijke oeuvre van Bernlef. In 1994 ontving hij de prestigieuze P.C. Hooft prijs. Jaren daarvoor had de gemeente Amsterdam hem verrast met de Poëzie-Prijs voor zijn dichtbundel ‘Morene’ (1962).